Διανύουμε μια εποχή με οξυμένα προβλήματα αλλά με χαμηλά κοινωνικά αντανακλαστικά. Η κοινωνία φαίνεται να αντιμετωπίζει παθητικά τη συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση που βιώνει. Η κλιματική κρίση, η οικονομική κρίση, η υγειονομική κρίση, η δημοκρατία που συνεχώς περιορίζεται, η διαφθορά που μεγαλώνει, το Κοινωνικό Κράτος που συρρικνώνεται, τα εργασιακά δικαιώματα που ψαλιδίζονται, οι δημόσιοι χώροι που ιδιωτικοποιούνται και οι κοινωνικές ανισότητες που μεγαλώνουν, δοκιμάζουν καθημερινά τις αντοχές των πολιτών, με ελάχιστα δείγματα αντίδρασης.
Το κυρίαρχο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, εκμεταλλευτικό και αντιοικολογικό, που είναι υπεύθυνο και για την κλιματική κρίση, τη δυσκολία επιβίωσης και την κοινωνική αποσύνθεση, μπαίνει ελάχιστα στο στόχαστρο της κριτικής στον δημόσιο διάλογο.
Ένα μεγάλο τμήμα της αντιπολίτευσης και σημαντικά τμήματα της κοινωνίας, φαίνεται να αποδέχονται ως δεδομένο το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης που μας έχει φέρει στα πρόθυρα της πλανητικής καταστροφής και δεν είναι έτοιμα να αποδεχθούν ότι τα όρια του πλανήτη και της ανάπτυξης, είναι περιορισμένα. Εκτός από την ακροδεξιά, μεγάλο τμήμα και της αριστεράς δεν είναι πεπεισμένο για την αναγκαιότητα μιας πραγματικά πράσινης εναλλακτικής πολιτικής και ψαρεύει στα θολά νερά της μικροπολιτικής.
Οι πλανητικές προκλήσεις αυξάνονται. Οι 7 στις 8 πλανητικές κόκκινες γραμμές έχουν ξεπεραστεί : οι παγετώνες λιώνουν 100 φορές πιο γρήγορα απ’ ότι υπολογίζαμε, το 47% των υπόγειων υδάτων κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση, τα ακραία κλιματικά φαινόμενα πολλαπλασιάζονται, η βιοποικιλότητα καταρρέει, το 70% από τα είδη εντόμων, όπως η μέλισσα και τα πτηνά, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και η ισορροπία των θαλασσών έχει ανατραπεί, από την υπερθέρμανση την υπερεκμετάλλευση και τη ρύπανση.
Την περίοδο που το κλίμα καταρρέει, η λειψυδρία γίνεται άμεση απειλή, ο δασικός πλούτος μας καταστρέφεται και οι κοινωνικές ανισότητες μεγαλώνουν, γίνεται ολοένα πιο φανερό ότι το περιβάλλον και η κοινωνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.
Στη χώρα μας, η κοινωνία και το περιβάλλον έχουν δεχτεί ήδη πολλά πλήγματα. Μετά από μια μνημονιακή δεκαετία, η κυβέρνηση της ΝΔ, εκφράζοντας έναν ιδιότυπο συνασπισμό νεοφιλελεύθερων και «εκσυγχρονιστών» με ακροδεξιούς και οικονομικά συμφέροντα, ολοκληρώνει την πολιτική κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους, όξυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων, απορρύθμισης της περιβαλλοντικής, εργασιακής και εμπορικής νομοθεσίας.
Σήμερα, στην πολιτική ζωή κυριαρχούν οι αντιφάσεις, η υποκρισία και ο εντυπωσιασμός μέσα από μια ολοκληρωτικά τεχνοκρατική ανάλυση των συντελεστών που διαμορφώνουν το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Αντί να διαμορφωθεί ένα συνολικό σχέδιο οικολογικού μετασχηματισμού της χώρας, η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται της περιβαλλοντικές προκλήσεις μόνο ως ευκαιρία για «επενδύσεις», μοιράζοντας το ταμείο ανάκαμψης σε μεγάλους ομίλους και σε φαραωνικά έργα ακολουθώντας μια ανερμάτιστη πολιτική που συνυπάρχουν οι αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των ΑΠΕ, με τα μεγάλα οδικά έργα, μεγάλες και μικρές τουριστικές και οικιστικές χρήσεις, εξορύξεις κοκ. Και όλα αυτά χωρίς να τηρούνται οι ελάχιστες προδιαγραφές ορθής περιβαλλοντικής αδειοδότησης, χωρικού σχεδιασμού και σε βάρος της βιοποικιλότητας, του φυσικού περιβάλλοντος και της φέρουσας ικανότητας εδαφών και κοινωνιών.
Το πολιτικό γίγνεσθαι διαμορφώνεται μέσα από τις εξελίξεις των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας που επιβάλλονται από την αγορά και στο πλαίσιο τεχνοκρατικών διλημμάτων που παρουσιάζονται ως θέσφατα στην κοινωνία.
Η κοινωνία στέκεται με ανεπάρκεια απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, με ελάχιστες εξαιρέσεις αποσπασματικού κινηματικού χαρακτήρα και τελικά της διάχυτης αγανάκτησης, κυριαρχεί ο φόβος και η ανασφάλεια σε μια καλλιέργεια και επίκληση του κινδύνου για χειρότερες εξελίξεις.
Το σκηνικό αυτό πλαισιώνεται με μια κοινωνική εκτόνωση προς την άκρα δεξιά που σε ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας φαντάζει το μόνο αντισυστημικό μέσα από έναν φραστικό λαϊκισμό που χρησιμοποιεί.
Οι Πράσινοι -Οικολογία δημιουργηθήκαμε με στόχο να επαναφέρουμε στην κεντρική και τοπική πολιτική, την πολιτική πρόταση για μια Βιώσιμη αντίληψη της Οικονομίας και της Κοινωνίας άμεσα και δραστικά.
Οι ευρωεκλογές του 2024, οι εθνικές εκλογές του 2023 και οι πρόσφατες μεγάλες εκλογικές αναμετρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, σε κρατίδια στη Γερμανία έδειξαν ότι το πολιτικό σύστημα κλονίζεται, η ακροδεξιά και η ρητορική του μίσους εξαπλώνεται.
Στόχος τους δεν είναι το σύστημα να αντικατασταθεί από ένα καλύτερο, πιο δίκαιο, πιο συμπεριληπτικό, πιο οικολογικό, αλλά να γίνει πιο κυνικό και άδικο. Έχουμε δυο νέους πολέμους στη γειτονιά μας, με άλλους να μαίνονται ακόμα, εξωθώντας 130.000.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, χιλιάδες ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους στη διαδρομή προς την επιβίωση (είτε στην ξηρά και την έρημο, είτε στη θάλασσα), την άγρια βία να συναντάει το σαρωτικό πέρασμα των ακραίων καιρικών φαινομένων ως αποτέλεσμα της επιδεινούμενης κλιματικής κατάρρευσης.
Η ακροδεξιά, καθώς και ένα μεγάλο τμήμα των συντηρητικών και της δεξιάς, που υιοθετεί τη ρατσιστική, αντικοινωνική και αντιοικολογική ρητορική, επιδιώκει να γκρεμίσει ό,τι θετικό χτίστηκε μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα:
- Με κύριο πρόταγμα το προσφυγικό και την αντίθεση στην πολυπολιτισμική κοινωνία, και όχημα τον λαϊκισμό και επιδιώκουν να φοβίσουν, υποστηρίζοντας πως τα «περισσότερα δικαιώματα για όλους» αποτελούν απειλή για τα ήθη, τα έθιμα και τις αρχές μας ή περιγράφοντας τα όσα σε μεγάλο βαθμό επικρατούν λόγω των πολιτικών τους ή της αδιαφορίας τους να προωθήσουν δίκαιες και αλληλέγγυες πολιτικές.
- Υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει κλιματική κρίση είτε ότι λαμβάνονται πολύ γρήγορα μέτρα, σε αντίθεση με τις διαπιστώσεις των επιστημόνων, ότι οδηγούμαστε προς το κλιματικό χάος.
- Αφήνουν τις πετρελαϊκές και τους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους να καθορίζουν το κόστος της ενέργειας και να αποκομίζουν εκατοντάδες δις ευρώ, ενώ οι πολλοί δεν αντέχουν πλέον την ενεργειακή ακρίβεια και τη γενικότερη ακρίβεια και ψεύδονται ότι φταίει η πράσινη μετάβαση, την οποία μπλοκάρουν, την καθιστούν ανεπαρκή ή την κατευθύνουν μόνο προς όφελος των λίγων.
Σπαταλούν τεράστια ποσά δημόσιων πόρων για να ενισχύουν το λόμπι των ορυκτών καυσίμων, άμεσα ή έμμεσα και ταυτόχρονα έχουν πολύ γραφειοκρατική ή εντελώς κλειστή τη ροή πόρων για να γίνουν ενεργειακά αυτόνομοι οι πολλοί, τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- Υπονομεύουν τη δημοκρατία, ενισχύουν τον έλεγχο της κοινωνίας ακόμα και με παράνομα λογισμικά και εντείνουν την αντιγραφή αντιδημοκρατικών πρακτικών που εφαρμόζουν δικτάτορες ή αυταρχικοί ηγέτες, τους οποίους υποτίθεται πως επικρίνουν. Συναλλάσσονται με τις εταιρείες τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας σε μια ανταλλαγή πολιτικής και καταναλωτικής χειραγώγησης στην αγορά των μεγάλων δεδομένων.
- Ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες, τη συγκέντρωση πλούτου στους λίγους, φοβίζοντας τους πολλούς ή αφήνοντάς τους στο περιθώριο, ώστε να συνεχίζουν στις πολιτικές χειραγώγησης, καταστολής, καταπίεσης, ανασφάλειας και αδικίας.
- Αντί να προωθήσουν μια γεωργία προς όφελος των γεωργών, του περιβάλλοντος, των καταναλωτών και του κλίματος, βάζουν εμπόδια στην πράσινη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και μετά ισχυρίζονται ότι τα προβλήματα των αγροτών και της ακρίβειας οφείλονται δήθεν στη γρήγορη στροφή προς περιβαλλοντικές πρακτικές. Αποκρύπτουν ότι αυτό δεν συμβαίνει και ότι δεν είναι προς όφελος κανενός, η μεγάλη εξάρτηση των αγροτών από τις αγροβιομηχανίες, οι πετρελαϊκές και τα ισχυρά λόμπι, η καταστροφή του εδάφους και των οικοσυστημάτων, η παρουσία χημικών υπολειμμάτων στα τρόφιμα και η μεγάλη οικονομική εξάρτησή τους από τους μεγαλομεσάζοντες και τις μεγάλες εφοδιαστικές αλυσίδες.
- Αφήνουν το στεγαστικό πρόβλημα και τις αβίωτες πόλεις να εξελίσσονται αναπαράγοντας το καταστροφικό οικοδομικό μοντέλο της δεκαετίας του ’60 και φτιάχνοντας νέα γκέτο.
- Επιτίθενται ενάντια στους Πράσινους και τις πράσινες πολιτικές, για να δημιουργήσουν έναν εύκολο εχθρό και να αποπροσανατολίσουν τους πολίτες, με fake news και επικοινωνιακή παραπληροφόρηση, αναπαράγοντας ό,τι χειρότερο βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.
Στην Ελλάδα, η πολιτική κυριαρχείται από την νεοφιλελεύθερη και αυταρχική κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και την αυτοαναφορική και ανεπαρκή αντιπολίτευση των ΣΥΡΙΖΑ- ΠΑΣΟΚ.
Παράλληλα, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις της χώρας (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ) συχνά ισχυρίζονται ότι εκφράζουν και πράσινες θέσεις, προσπαθώντας να εξωραΐσουν τις μη βιώσιμες πολιτικές που εφαρμόζουν ή εφάρμοσαν. Δεν δίνουν έμφαση στη μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό, οικονομικό μοντέλο αλλά στηρίζουν το μεταπολεμικό μοντέλο της «ανάπτυξης» και γι’ αυτό κάνουν πολύ λίγα και πολύ αργά βήματα, μόνο σε τεχνολογικούς και οικονομικούς τομείς όπου υπάρχει σαφές όφελος για επιχειρήσεις και κλάδους που επεκτείνουν τις δικές τους δραστηριότητες και σε νέες επενδύσεις, ενθαρρύνοντας ουσιαστικά τις καταπατήσεις σε δάση, παραλίες, ρέματα και δημόσιες εκτάσεις. Το αποτέλεσμα στην Ελλάδα είναι να παραμένει ο έλεγχος και της καθαρής ενέργειας στους ολιγάρχες της ενέργειας, να επικρατεί ευνοϊκό κλίμα μόνο για τους λίγους, και να γίνεται προκλητική κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σε τομείς και δραστηριότητες που είναι μέρος του προβλήματος. Το πλαίσιο αυτό εκμεταλλεύονται πολιτικές δυνάμεις και κοινωνικές ομάδες που αρνούνται την κλιματική κρίση, επηρεάζοντας ένα σημαντικό μέρος της κοινωνικής συνείδησης.
Προφανώς εναλλακτική λύση δεν αποτελούν οι δυνάμεις που ισχυρίζονται ότι η κλιματική κρίση δεν είναι παρά αποτέλεσμα του καπιταλισμού και ότι τέτοια ζητήματα δεν μπορούν παρά να λυθούν μόνο στον σοσιαλισμό, χαρακτηρίζοντας τις πράσινες πολιτικές ως εξωραϊσμό του συστήματος.
Είναι σημαντικό, όμως, το ότι η πολύπλευρη κρίση απελευθερώνει δυνάμεις για ενδιαφέρουσες διεργασίες, που πρέπει να προσεγγίσουμε πριν από οποιαδήποτε ευρύτερη συμμαχία με στόχο τη δίκαιη πράσινη μετάβαση. Οι «Πράσινοι-Οικολογία» ιδρυθήκαμε με στόχο να συγκροτήσουμε έναν ενωτικό, αξιόπιστο, αυτόνομο και ισχυρό πράσινο φορέα, που θα συσπειρώσει τον κόσμο των οικολογικών αξιών και της δημιουργίας, ανοίγοντας δρόμους επαναδραστηριοποίησης των παλιότερων και λειτουργώντας ως πόλος έλξης για τους νεότερους. Γι’ αυτό και απευθύνουμε πρόσκληση σε όσες και όσους συμμερίζονται τους στόχους, τις αξίες, τις πολιτικές μας αρχές και θέσεις, για να συμπορευτούμε. Οι πράσινες πολιτικές προτάσεις είναι ανάγκη να βγουν επειγόντως στο προσκήνιο, αυτόνομα, διακριτά, δυνατά, σε ένα μεγάλο πολιτικό κίνημα για τη φύση και την κοινωνία.
Σήμερα οι «Πράσινοι-Οικολογία», μακριά από σκοπιμότητες, συμφέροντα, ιδιοτέλειες, προσωπικές στρατηγικές και τυχοδιωκτισμούς, έχει κάθε δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να συνεχίσει τη μακρά παράδοση αξιοπρεπούς πολιτικής παρουσίας ως ξεχωριστή φωνή και διεκδίκηση στον δημόσιο διάλογο, προσδοκώντας την αλλαγή της πολιτικής ατζέντας και των πολιτικών.
Σήμερα, που πολλοί μιλάνε για κλιματική κρίση και κατάρρευση της βιοποικιλότητας, οι πράσινες προτάσεις μπορούν να αποτελέσουν τη συγκολλητική ουσία των δυνάμεων που αγωνίζονται για την υπεράσπιση της φύσης και του πλανήτη, τις δομικές μεταρρυθμίσεις, την κοινωνική αλληλεγγύη, τις νέες πράσινες θέσεις εργασίας, τις ίσες ευκαιρίες για όλους, την πράσινη οικονομία και παραγωγή, την ποιότητα ζωής, τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των πολιτών.
Οφείλουμε να στηρίξουμε και να συμμετέχουμε σε κινηματικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες με συναφείς αντιλήψεις και επιδιώξεις, υιοθετώντας και προβάλλοντας ένα συνολικό πρόγραμμα πράσινων πολιτικών, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις ανησυχίες της ελληνικής κοινωνίας, με επαρκή τεκμηρίωση και ένα διακριτό πράσινο στίγμα.
Το 2ο συνέδριο των «Πράσινων -Οικολογία», καλεί σε ευρύτερη συσπείρωση και συμμετοχή για τη συγκρότηση μιας ελκυστικής εναλλακτικής πολιτικής πρότασης: για την πολιτική οικολογία της αυτονομίας, των κινημάτων, της ενότητας και των εναλλακτικών λύσεων.
Πολιτικές κατευθύνσεις
Το συνέδριο των «Πράσινων -Οικολογία» είναι και μια ευκαιρία για να ενταθεί η προσπάθεια για ευρύτερη συσπείρωση γύρω από το μοναδικό εγχείρημα που συνέθεσε δυνάμεις στον Πράσινο χώρο.
Θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο και να δούμε να εφαρμόζονται οι εναλλακτικές πράσινες προτάσεις μας. Δεν εμπνεόμαστε από μια πολιτική πρακτική που απλώς εκμεταλλεύεται τα προβλήματα για να αυξήσει το ακροατήριό της, όπως κάνουν άλλα κόμματα. Γι’ αυτό επί της αρχής είμαστε θετικοί στις συνεργασίες αλλά όχι με όρους που μας αποδιαρθρώνουν ή/και μας ενσωματώνουν σε άλλα πολιτικά σχέδια.
Επιθυμούμε τη συσπείρωση ευρύτερων πολιτικών δυνάμεων γύρω από ένα εναλλακτικό πρόγραμμα αλλά το να μπορούμε να επηρεάσουμε τις εξελίξεις και να επιβάλλουμε κρίσιμες πράσινες θέσεις προϋποθέτει αξιοπιστία ιδιαίτερα από συνομιλητές που έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν αλλά και σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική συνείδηση. Οι οραματικές προτάσεις και οι καλές προθέσεις δεν αρκούν για να συγκροτηθούν μέτωπα που φιλοδοξούν και να διαχειριστούν την εξουσία.
Επομένως, οι «Πράσινοι -Οικολογία» θα πρέπει να εξασφαλίσουν ισχυρή πολιτική και κοινωνική παρουσία, οργανωτική δεινότητα, προγραμματική επάρκεια, καθαρό ριζοσπαστικό, εναλλακτικό και μεταρρυθμιστικό λόγο αλλά και στελέχη που θα τα υπηρετήσουν.
Σύμφωνα και με τα βασικά συμπεράσματα της ποιοτικής έρευνας της Kapa Research για το Ίδρυμα H. Boell, «Η ψήφος σε οικολογικό/ πράσινο κόμμα είχε σχεδόν πάντα αρνητικό πρόσημο, μια ψήφος διαμαρτυρίας ή αναγκαιότητας για την αποφυγή της αποχής από τις εκλογές”. Και παράλληλα με την εμβάθυνση και τεκμηρίωση στα περιβαλλοντικά ζητήματα, οι πράσινες προτάσεις θα πρέπει να επεκτείνονται σε όλους τους τομείς της διακυβέρνησης, την οικονομία, την εργασία, τη βιώσιμη παραγωγική ανασυγκρότηση, τις δομικές μεταρρυθμίσεις, το βάθεμα της δημοκρατίας, την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων κ.α. Αποτελεί κρίσιμο στοιχείο η πολιτική εκπροσώπηση της νέας γενιάς, που δεν έχει δεσμούς με το δικομματικό πολιτικό σύστημα και τον γνωστό τρόπο άσκησης εξουσίας. Και οφείλουμε να προβάλλουμε νέα συλλογικά πρότυπα λειτουργίας και εκπροσώπησης, που να βασίζονται στη γνώση, στην προηγούμενη ατομική πραγμάτωση, στην ισότητα των φύλων και στη συμμετοχική διακυβέρνηση.
Στο συνέδριο θα πρέπει υπάρξει ανανέωση και ενδυνάμωση των οργάνων και των Θεματικών Ομάδων αλλά και της περιφερειακότητας του κόμματος. Τα παλιότερα και έμπειρα στελέχη είναι πολύ χρήσιμο να τα δούμε σε οργανωτικές και υποβοηθητικές θέσεις και να συμβάλουν με την αναγνωρισιμότητά τους στη δημόσια ταυτότητα του κόμματος.
Επίσης, θα πρέπει να αναπτυχθεί ένας ειλικρινής διάλογος, ώστε να υιοθετηθεί μια ξεκάθαρη στρατηγική και τακτική για την ανάπτυξη του κόμματος και την πολιτική συμμαχιών. Η σωστή εκτίμηση στο απολογιστικό κείμενο του ΠΣ ότι «σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ είναι αδήριτη η ανάγκη συγκρότησης ενός μεγάλου ενιαίου πράσινου χώρου», θα πρέπει να γίνει συγκεκριμένη. Μια καλή αρχή για την πράσινη συσπείρωση έγινε με την ενοποίηση των κομμάτων «Πράσινοι» και «Οικολογία» τον Φλεβάρη ενώ και στην προεκλογική συνεργασία με τον «Κόσμο» επίσης δείξαμε την ίδια συνεργατική διάθεση, παρόλο που δεν υπήρξε ισότιμη πολιτική και επικοινωνιακή σχέση.
Καταλήγουμε, λοιπόν, στις εξής κατευθύνσεις:
- Να ανανεώσουμε το προφίλ και την εσωτερική λειτουργία μας, με διεύρυνση του στελεχιακού δυναμικού και συγκέντρωση οικονομικών πόρων.
- Να αναδείξουμε ως αναντικατάστατο τον ρόλο της πολιτικής οικολογίας και απαραίτητη τη δυναμική παρουσία της στην πολιτική σκηνή.
- Να δώσουμε έμφαση στην εφαρμογή μιας πολιτικής δημοκρατίας, αλληλεγγύης και αναδιανομής, με άμεσες, βαθιές πράσινες αλλαγές.
- Να στηρίξουμε κάθε κινηματική υπεράσπιση των κοινών αγαθών και της ίδιας της ζωής μας και να συμμετέχουμε σε συγκεκριμένες κοινωνικές πρωτοβουλίες.
- Να προσκαλέσουμε για συμμετοχή και συνδιαμόρφωση όλους/ες όσους/ες έχουν αποδείξει την προσήλωσή τους στις οικολογικές αξίες και τις πράσινες θέσεις.
- Να αναβαθμίσουμε τη λειτουργία των θεματικών ομάδων
- Να ανασυγκροτήσουμε το Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών και να στηρίξουμε τους εκλεγμένους σε θέσεις ευθύνης.
- Να οργανώσουμε μια ομάδα που θα προωθήσει θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος στο ευρωκοινοβούλιο.
