Δημοκρατία και Δικαιώματα το 2024

Οι θέσεις της Θεματικής Ομάδας Δημοκρατίας-Δικαιωμάτων
των Πράσινων – Οικολογία

Η Δημοκρατία στον κόσμο

Μία ριζική αλλαγή έχει συντελεστεί εδώ και δεκαετίες και αφορά τις σχέσεις πολιτικής και οικονομίας. Η βαθιά κρίση που διέρχονται οι σύγχρονες κοινωνίες σχετικά με τη δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία τους έχει την καταγωγή της στο γεγονός ότι απέκτησε τα πρωτεία η οικονομία και δεν ρυθμίζει η πολιτική τη λειτουργία της.

Η τεχνοκρατική υπεροχή του χρήματος έναντι της εξουσίας καθιστά αδύνατη τη δημοκρατική οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών. Και αυτό αντανακλάται σε όλες τις απορρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί: το κοινωνικό κράτος απλώς επιβιώνει, το κράτος δικαίου δυσλειτουργεί και το σύστημα των δικαιωμάτων καταρρέει.

Ενώ η δημοκρατική αρχή, μέσω του αντιπροσωπευτικού συστήματος, εδώ και δύο αιώνες (από τις αρχές του 19^ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 21^ου αιώνα) διέσωζε την «τιμή της δημοκρατίας» μετά το 1989 μπήκαμε σε μία ιστορική φάση, όπου το λειτουργικό μέσο της οικονομίας, το χρήμα, δεν ελέγχεται πολιτικά. Η εμπειρία των Ελλήνων κατά τη φάση εφαρμογής των τεχνοκρατικών μνημονίων (2010-2018) είναι χαρακτηριστική.

Μεγάλη έρευνα του διεθνούς ινστιτούτου Pew σε 24 χώρες από τις πέντε ηπείρους αποκαλύπτει ανησυχητική υποχώρηση της ικανοποίησης από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Το 59% των πολιτών διεθνώς και το 74% των Ελλήνων είναι δυσαρεστημένοι από τη λειτουργία της και το 74% πιστεύει ότι οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι δεν ενδιαφέρονται για το τι σκέφτονται οι άνθρωποι σαν αυτούς. Επίσης, το 42% δηλώνει ότι κανένα πολιτικό κόμμα στη χώρα του δεν εκπροσωπεί τις απόψεις του. Η προτίμηση σε «κυβερνήσεις τεχνοκρατών» εκτινάχτηκε στην Ελλάδα από το 2017 (56%) ενώ ανησυχητική είναι και η υποστήριξη (15%) σε μια «στρατιωτική κυβέρνηση».

Οι δημοκρατίες, όμως, δεν καταρρέουν πια στα κοινοβουλευτικά καθεστώτα της Δύσης από κατά μέτωπον επίθεση της Ακροδεξιάς ή πραξικοπήματα. Καταρρέουν όταν είτε οι ίδιες οι επονομαζόμενες δημοκρατικές δυνάμεις ανοίξουν την κερκόπορτα σε κάποιας μορφής συνεργασία, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας (κεντροδεξιός πρωθυπουργός με άτυπη υποστήριξη από Λεπέν), είτε όταν για να αυξήσουν την επιρροή τους ή να ξαναφέρουν κοντά κοινωνικά στρώματα που λόγω της κρίσης έχουν απομακρυνθεί, υιοθετούν τη ρητορική ή τα επιχειρήματα της Άκρας Δεξιάς υπό δημοκρατικοφανή μανδύα.

Η υιοθέτηση μέρους της ατζέντας της Ακροδεξιάς (αύξηση απελάσεων, περιορισμοί στο δικαίωμα στο άσυλο, μείωση των δικαιωμάτων των αναγνωρισμένων προσφύγων κλπ) από ευρωπαϊκά κυβερνητικά κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας και των συντηρητικών κομμάτων δεν έχει ανασχέσει την εκλογική και κοινωνική άνοδο της Ακροδεξιάς, αντιθέτως την κανονικοποιεί στο πολιτικό σκηνικό και, γι’ αυτό, ήδη κυβερνά ή συγκυβερνά σε κάποια κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχει εκτεταμένη ανησυχία για μονιμότερους περιορισμούς δημοκρατικών διαδικασιών και ελευθεριών, για παράκαμψη της λειτουργίας δημοκρατικών οργάνων, τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ελλάδα αλλά και για τις αποκαλύψεις για εκτεταμένες παρακολουθήσεις με κακόβουλα λογισμικά και άλλους μηχανισμούς ή επεξεργασία μαζικών προσωπικών δεδομένων για να κατευθύνονται διαφημίσεις και να γίνεται επηρεασμός των επιλογών.

Όσο οι κυβερνήσεις φαίνονται απρόθυμες ή ανίκανες να προστατεύσουν αποτελεσματικά την κοινωνική συνοχή, δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για άνοδο της ακροδεξιάς, συρρίκνωση της δημοκρατίας και ενίσχυση του αυταρχισμού. Φαινόμενα όπως οι υποκλοπές, ο έλεγχος των ΜΜΕ, οι απειλές και διώξεις (SLAPPS) εναντίον δημοσιογράφων και πολιτών που υπερασπίζονται τη διαφάνεια, οι αντισυνταγματικοί νόμοι σε βάρος των δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος επιβάλλουν την εγρήγορσή μας.

Οι δυσχερείς οικονομικές συνθήκες συμβαδίζουν με την εγκληματική δραστηριότητα. Γι’ αυτό, οι συστάσεις για πολιτικές που μειώνουν την εγκληματικότητα, περιλαμβάνουν και σήμερα προγράμματα εργασιακής ένταξης, αύξηση των ευκαιριών στην αγορά εργασίας, ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας καθώς και μακροπρόθεσμα μείωση της φτώχειας και των εισοδηματικών ανισοτήτων. Για την Ελλάδα η εγκληματικότητα και η βία είναι μία ακόμα ηχηρή προειδοποίηση για την επείγουσα σημασία που έχουν για τη δημόσια υγεία η μείωση της ανεργίας, η κοινωνική προστασία και η διαφύλαξη των εισοδημάτων, ιδίως των πιο χαμηλών.

Ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα τα τελευταία χρόνια ήταν η ανάπτυξη αυταρχικών τάσεων στην ίδια την καρδιά της Ευρώπης. Επιτίθενται στον «δικαιωματισμό», τη «woke ατζέντα» και τις πράσινες πολιτικές. Η άνοδος της ακροδεξιάς συνοδεύεται από την εμφάνιση αυταρχικών ηγετών παγκοσμίως (Τραμπ, Πούτιν, Όρμπαν, Άσσαντ, Ερντογάν, Μίλεϊ, Μπολσονάρο, Νετανιάχου κλπ), που τροφοδοτούν πολέμους αλλά και την πλανητική οικολογική κρίση.

Είναι ανησυχητικό το ότι οι παγκόσμιες δαπάνες όπλων είναι υψηλότερες από ποτέ και αυξάνονται κάθε χρόνο από το 2015. Απειλείται και υποσκάπτονται και η δημοκρατία και η ειρήνη. Ο δημοκρατικός πολίτης είναι αυτός που δεν φοβάται, ώστε να διαμορφώσει με τον καλύτερο τρόπο την πολιτική του τόπου του. Από την άλλη μεριά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την παγκόσμια ειρήνη στα επόμενα χρόνια ίσως θα προκύψει όχι τόσο από τις παράλογες πράξεις των κρατών ή ατόμων αλλά από τις απαιτήσεις των αδικημένων του κόσμου.

Η ανελεύθερη (illiberal) αυταρχική Δημοκρατία γίνεται όλο και πιο κοινότοπο θέαμα παγκόσμια, με τις εκατοντάδες εκατομμύρια κάμερες, τα στρατόπεδα αναμόρφωσης των Ουηγούρων και το τεράστιο έλλειμμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας, με το σκάνδαλο Edward Snowden, τον ρατσισμό (I can’t breath), τη ματαίωση της ψήφισης της ευρωπαϊκής Οδηγίας ενάντια στις διακρίσεις και την άνοδο της ακροδεξιάς σε μια σειρά από χώρες στην ΕΕ. Το τοπίο συμπληρώνεται από τη συμπίεση της παγκόσμιας μεσαίας τάξης (κάτι που αυξάνει τους δυσαρεστημένους με τη δημοκρατία) και με τα σχεδόν 4 δισεκατομμύρια που υποφέρουν κάτω από αυταρχικές δημοκρατίες και τα σχεδόν άλλα 4 σε καθαρόαιμα δικτατορικά.

Υπάρχει ανάγκη για ταχεία δράση για να τεθεί τέρμα στις παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ από τα κράτη μέλη. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα κονδύλια της ΕΕ θα ενισχύσουν την ευημερία, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου και δεν θα εξαφανιστούν στις τσέπες των αυταρχικών ηγετών και των φίλων τους.

Η κατάσταση είναι δύσκολη και χρειάζονται ευρύτερες συμμαχίες με δυνάμεις προσανατολισμένες στην κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη, ενάντια στον μιλιταρισμό, τον πόλεμο και για την οικολογική ακεραιότητα του πλανήτη.

Υποστηρίζουμε:

Τον έλεγχο και τον αφοπλισμό των πυρηνικών και συμβατικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των αυτόνομων φονικών όπλων και της υποστήριξης της συνθήκης απαγόρευσης των πυρηνικών και της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Εφαρμογή της Σύμβασης για τα Χημικά Όπλα.
Καμία εξαγωγή όπλων σε δικτάτορες και αυταρχικά καθεστώτα. Να απαγορευτούν στην ΕΕ οι εξαγωγές όπλων σε αυταρχικά καθεστώτα, δικτατορίες και καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρέπει να εισαχθούν ολοκληρωμένοι μηχανισμοί παρακολούθησης για τις εξαγωγές όπλων σε όλους τους εταίρους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να έχει το δικαίωμα να προτείνει νομοθεσία και ίση δημοσιονομική εξουσία. Το Συμβούλιο της ΕΕ να λειτουργεί ως δεύτερο σώμα για τη θέσπιση νομοθεσίας της ΕΕ. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, που βρίσκονται στην καρδιά κάθε δημοκρατίας, πρέπει να γίνουν φορείς δυνατοί και πραγματικά ευρωπαϊκοί, με έναν μηχανισμό για την προστασία της κοινωνίας, των ακτιβιστών και των υπερασπιστών από κάθε μορφή επιθέσεων, διακρίσεων και παρενόχλησης.

Η ποιότητα της Δημοκρατίας στην Ελλάδα

2.1. Απειλές και ανασφάλεια

Ενώ κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις 20 καλύτερες δημοκρατίες του κόσμου, το Ευρωκοινοβούλιο (2/2024) με 330 θετικές ψήφους και 254 αρνητικές (26 αποχές), εξέφρασε σοβαρή ανησυχία για πολύ σοβαρές απειλές στον θεσμό της δημοκρατίας, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η καθυστέρηση διαλεύκανσης της δολοφονίας Καραϊβάζ (4/2021), οι δημοσιογράφοι που απειλούνται φυσικά και λεκτικά ακόμη και από υψηλόβαθμους πολιτικούς, η παραβίαση των συνομιλιών τους με λογισμικό τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, μάλιστα από το περιβάλλον του πρωθυπουργού, η ανεξαρτησία του ΕΣΡ, η συγκέντρωση των ΜΜΕ στα χέρια των ολιγαρχών, ήταν τα θέματα που επέμειναν.

Στα πλαίσια αυτά, είναι σημαντικό ότι τα κυρίαρχα συναισθήματα στην Ελλάδα σήμερα είναι η ανασφάλεια και ο φόβος που νιώθουν οι πολίτες, σε σχέση με την οικονομική κατάσταση που βιώνουν (38%) και ακολουθούν η απογοήτευση (34%), ο θυμός και η οργή (25%) και η απαισιοδοξία (20%). Τα θετικά συναισθήματα κινούνται χαμηλά: ελπίδα νιώθει το 9%, αισιοδοξία το ίδιο (9%) ενώ ελάχιστοι δηλώνουν «ηρεμία» (6%). Συναφής είναι και η διαπίστωση σε άλλες έρευνες ότι οι Έλληνες εμφανίζονται με το χαμηλότερο ποσοστό ικανοποίησης από τη ζωή τους μεταξύ των πολιτών της ΕΕ.

Υποστηρίζουμε:

την αναβάθμιση της δημοκρατίας στην Ελλάδα.
την απόρριψη κάθε σκέψης για αύξηση του ορίου για είσοδο στη Βουλή στο 5%.
την αναβάθμιση των θεσμών και την οικονομική στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το σταμάτημα της συγκεντροποίησης των εξουσιών και της εγκατάλειψης των μικρών οικισμών της υπαίθρου.
την εισαγωγή θεσμών συμμετοχικής δημοκρατίας, σωμάτων διαβούλευσης πολιτών, συμβουλίων νεολαίας, την επαναφορά του δικαιώματος διενέργειας δημοψηφισμάτων και τη διενέργεια προγραμμάτων εκπαίδευσης των πολιτών στην καθημερινή δημοκρατία και συμμετοχή.
επανεισαγωγή των μαθημάτων της κοινωνιολογίας και της αγωγής του πολίτη στα σχολεία.

2.2. Ελευθερία του Τύπου

Σε όλη την Ευρώπη η συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης έχει φτάσει σε ανησυχητικά επίπεδα, απειλώντας τη δημοσιογραφική και οικονομική τους ανεξαρτησία. Η προστασία των δημοσιογραφικών πηγών παρεμποδίζεται από τους σαρωτικούς αντιτρομοκρατικούς νόμους και τα εκτεταμένα μέτρα μαζικής παρακολούθησης. Οι μηνύσεις για συκοφαντική δυσφήμιση και οι καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες έχουν γίνει βασικές μέθοδοι για να φιμώνουν τους ερευνητές δημοσιογράφους. Στην Ελλάδα η ερευνητική ομάδα SOLOMON, καταγράφοντας τις εταιρείες συμφερόντων Αλαφούζου, Μαρινάκη, Σαββίδη, Μελισσανίδη, Βαρδινογιάννη, Κυριακού, Μπάκου-Καϋμενάκη, Γιαννακόπουλου και Ρέστη, διαπιστώνει έλλειψη διαφάνειας γύρω από ιδιοκτησιακό καθεστώς και έλλειψη ενός Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο οι πολίτες αλλά ούτε το κράτος ούτε το ΕΣΡ δεν έχουν ακριβή πληροφόρηση. Άρα πώς γίνεται ο έλεγχος; Η δημοσιοποίηση αυτών των στοιχείων είναι ζήτημα δημοκρατίας. Οι πολίτες, οι «καταναλωτές ενημέρωσης», είναι χρήσιμο να ξέρουν από ποια φίλτρα συμφερόντων, ενδιαφερόντων και ιδιοτελειών περνά κάθε είδηση που τους προσφέρεται ως αλήθεια. Και αυτό εμποδίζεται από τη αλληλοδιαπλοκή «Ομάδα-Ναυτιλία-Κανάλι», την καθυστέρηση εξυπηρέτησης των δανείων, πρακτικές όπως η λίστα Πέτσα για τον επηρεασμό των ΜΜΕ και τις ανέγγιχτες off shore σε φορολογικούς παραδείσους.

Η Ελλάδα παραμένει ουραγός της ΕΕ καθώς είναι το κράτος-μέλος με τις χειρότερες επιδόσεις στην ελευθερία του Τύπου. Καταγράφεται 88η σε 180 χώρες του κόσμου («Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα»), με βαθμολογία για το 2024 57,15 (με άριστα το 100) έναντι 55,2 το 2023, κάτι που σημαίνει ότι παραμένει σαφώς στην κατηγορία των «προβληματικών» χωρών, δηλαδή εκείνων που καταγράφουν επιδόσεις από 55 έως 70 βαθμούς. Μάλιστα, καλύτερες επιδόσεις στην ελευθερία του Τύπου καταγράφει σήμερα ακόμη και η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν που είναι στην 67η θέση με 62,98 βαθμούς ενώ και η Βουλγαρία κατατάσσεται 59η με 65,32 βαθμούς.

Υποστηρίζουμε ότι το οξυγόνο της Δημοκρατίας είναι η λειτουργία και η στήριξη ελεύθερων και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης.

2.3. Η διαφθορά

Το σκάνδαλο του Κατάργκεϊτ έδειξε ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν είναι εξοπλισμένα για να αποτρέψουν τη διαφθορά και τη μαζική ανάρμοστη συμπεριφορά. Χρειάζονται μια ανεξάρτητη Αρχή Δεοντολογίας με την εξουσία και τους πόρους να διερευνά και να επιβάλλει κυρώσεις για ανήθικη συμπεριφορά και κατάχρηση εξουσίας. Στην Ελλάδα συνήθως η διαδικασία απόδοσης ευθυνών σταματά στα πολιτικά πρόσωπα και καταστροφές ή βαριά παράλειψη καθήκοντος (Έβρος, Θεσσαλία, Μάτι, Τέμπη, παρακολουθήσεις τηλεφώνων) περνούν χωρίς επιπτώσεις στα υπεύθυνα πολιτικά πρόσωπα.

Υποστηρίζουμε ότι ο νόμος περί ευθύνης υπουργών χρειάζεται να αναμορφωθεί.

2.4. Η αύξηση της βίας

Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται για τα θέματα βίας που τραυματίζουν την κοινωνική συνοχή. Τα διαπραχθέντα αδικήματα είναι 241.500 περίπου (2023), ενώ το 2018 ήταν 210.000. Η βία ανάμεσα σε νέους προβληματίζει ιδιαίτερα. Οι λόγοι: η απευαισθητοποίηση λόγω της επαναλαμβανόμενης και πολύωρης παρακολούθησης σκηνών βίας. Το έλλειμμα καλών πρακτικών ενσυναίσθησης, αλληλεγγύης, αλτρουισμού. Ο εγκλεισμός λόγω του Covid. Το άρρωστο οικογενειακό περιβάλλον και η ενδοοικογενειακή βία που φαίνεται να εντάθηκε την περίοδο των lockdown. H τεράστια κυνική εικόνα που αντικρύζουν σήμερα στη δημόσια σφαίρα (πχ με τους πολέμους σε Ουκρανία και Παλαιστίνη), όπου πείθονται ότι κανένας δεν ενδιαφέρεται να σταματήσει τη βία στη χειρότερη της μορφή (παράλογες δολοφονίες παιδιών, γυναικών ανήμπορων ομάδων, άοπλων, αθώων ανθρώπων). Φαίνεται να είναι αποδεκτή και να την προκαλούν αρχηγοί κρατών, καθαρά για λόγους συμφερόντων. Τέλος, η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον που γίνεται όλο και πιο ζοφερή όταν συνειδητοποιούν ότι θα είναι η γενιά που για πρώτη φορά εδώ και 70 χρόνια θα ζήσει χειρότερα από τους γονείς της.

Η αύξηση της κοινωνικής και νεανικής βίας διασταυρώνεται με την ελλιπή εκπαίδευση των πολιτών στη δημοκρατία και την επιδείνωση της ψυχολογικής επιβάρυνσης των πολιτών και των εφήβων.

Υποστηρίζουμε ότι:

Δεν αποτελεί λύση η αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου, όπως μηχανιστικά σκέφτονται στην κυβέρνηση. Ο φόβος αυξάνει και δεν μειώνει την επιθετικότητα. Αυτό που χρειάζεται είναι δουλειά με τους νέους προς την ανακάλυψη της συλλογικής δράσης, της αλληλέγγυας σχέσης του ενός με τον άλλο.
Χρειάζονται προγράμματα κοινωνικής ψυχολογίας, μη-βίαιης επικοινωνίας, σχολικής διαμεσολάβησης για ζητήματα εκφοβισμού, ψυχολογικής υποστήριξης σε θύματα βίας, κοινωνικής υπευθυνότητας και ομαδικής ψυχοθεραπείας σε άτομα που ευθύνονται για πράξεις βίας ή για συμμετοχή σε οπαδική ή νεανική βία (μπορεί να χρησιμοποιηθεί π.χ. το μοντέλο των ΑΑ), ώστε να μην είναι η μόνη διαπαιδαγώγησή τους η φυλακή.

2.5. Υγεία – Πρόνοια

Η υγεία αποτελεί κοινό αγαθό, με δικαίωμα όλων για ίση πρόσβαση στις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες υγείας, προσαρμοσμένες και στις ιδιαίτερες ανάγκες καθενός/καθεμιάς.

Θεωρούμε την υπερκατανάλωση φαρμάκων, όπως και τις επιθετικές εμπορικές πρακτικές που την προωθούν, απειλή για τη δημόσια υγεία. Για τα απαραίτητα φάρμακα και θεραπείες επιδιώκουμε επάρκεια και διαθεσιμότητα, πανευρωπαϊκά και στη χώρα μας, καθώς και στήριξη και επιτάχυνση της έρευνας για ανάπτυξη νέων. Στηρίζουμε σταδιακό μετασχηματισμό της έρευνας προς αυξημένη εμπλοκή και δημόσιων πόρων, μέσω εκτεταμένων συμπράξεων με την Ε.Ε. και διεθνείς οργανισμούς: στόχος μας είναι, τα κίνητρα για τις απαιτούμενες επενδύσεις μεγάλου ύψους να μην εμποδίζουν την παράλληλη έρευνα, τη μεταφορά τεχνολογίας και την ισότιμη πρόσβαση των φτωχότερων ιδίως χωρών σε βασικά εργαλεία υγείας και άλλων επιστημών.

Όλοι έχουν δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν παροχή υπηρεσιών Υγείας. Η περίθαλψη (με έμφαση στην ανύπαρκτη πρωτοβάθμια) η πρόληψη και η ψυχική υγεία είναι επιτακτικές προτεραιότητες. Έμφαση δίνεται στην υψηλή ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης του Υγειονομικού προσωπικού (γιατρούς, νοσηλευτές, ιατρικά εργαστήρια και διοικητικά στελέχη) όπως και στη δημιουργία ταχύρρυθμης εκπαίδευσης βοηθητικού προσωπικού και φροντιστών για ενδυνάμωση των παροχών υγείας.

Αναβάθμιση της πρόνοιας. Προτάσσουμε τα θέματα της ζωής και της υγείας των ανθρώπων, του οικοσυστήματος και του πλανήτη, καθώς και τον μετασχηματισμό όλων των καθημερινών πρακτικών μας, ώστε να υπηρετούν τις στρατηγικές για υγεία για όλους/όλες, βιωσιμότητα, «ενιαία υγεία» για τους πολίτες, την κοινωνία και τη φύση, κοινωνική και κλιματική δικαιοσύνη, διαγενεακή αλληλεγγύη.

Η πανδημία βρήκε ευάλωτο το Εθνικό Σύστημα Υγείας μετά από το πρόγραμμα 10ετούς λιτότητας. Τα κρεβάτια ΜΕΘ, αν και αυξήθηκαν υπό την πίεση του κορονοϊού, δεν έφτασαν στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ελλάδα κατατάσσεται στη 14η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ, με περίπου 424 κλίνες ανά 100.000 άτομα και χαμηλότερα από τον μέσο όρο στην ΕΕ, που είναι 516 κλίνες ανά 100.000 άτομα. Αξέχαστες οι κυβερνητικές απόψεις ότι οι επενδύσεις στις ΜΕΘ και η στελέχωσή τους αποτελούν πεταμένα λεφτά, με τίμημα τον υψηλότατο αριθμό θνησιμότητας στην πανδημία.

Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης αντί να ενισχυθεί με την υποστήριξη της υπάρχουσας κτηριακής υποδομής του ΕΣΥ στην περιφέρεια, υποβαθμίστηκε, προς όφελος των οργανωμένων συμφερόντων και των ιδιωτικών κέντρων.

Σήμερα ένα 23% των πολιτών δηλώνει μέτρια ή κακή υγεία ενώ το 24% χρειάστηκε ιατρική εξέταση ή θεραπεία και δεν την έλαβε, με κύρια αιτιολογία την οικονομική τους αδυναμία. Οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα (1603 ευρώ) εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 7,8 % του ΑΕΠ, σε σύγκριση με 9,9 % στην ΕΕ το 2019. Οι κακές συνθήκες εργασίας, η ανυπαρξία δομών η υποστελέχωση και οι κάκιστες αμοιβές στην Υγεία κατευθύνουν εξειδικευμένο προσωπικό στο εξωτερικό προκαλώντας κοινωνική και επαγγελματική «αιμορραγία» σε φορείς Υγείας. Αλλά αι ο ιδιωτικός τομέας δεν βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα για τους παρόχους υγείας με απαιτήσεις για προπληρωμές φόρων και εξευτελιστικές αμοιβές για τους παρόχους υπηρεσιών Υγείας σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Υποστηρίζουμε:

Στήριξη του Εθνικού Σύστηματος Υγείας με σχεδιασμό νέας στρατηγικής με αρχική υποστήριξη των υπαρχουσών δομών και «χτίσιμο» πάνω σε αυτές.
Αντιμετώπιση των τεράστιων χρονικών αναμονών στα Εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείων τριτοβάθμιας περίθαλψης με εξωτερικά ιατρεία στα περιφερειακά Κέντρα Υγείας.
Μικροεπεμβάσεις και διαγνωστικά τεστ (πχ βιοψίες) να γίνονται περιφερειακά και μόνο βαριές επεμβάσεις να απασχολούν την τριτοβάθμια περίθαλψη.
Εφαρμογή τηλεϊατρικής σε νησιά και απομονωμένες περιοχές.
Ταχύρρυθμη εκπαίδευση βοηθητικού νοσηλευτικού προσωπικού, που να καλύπτει ανάγκες νοσηλευτών σε κατά τόπους κέντρα Υγείας.
Συστηματοποιημένη πληρωμένη και πιστοποιημένη δια βίου μάθηση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για να καλύπτονται ανάγκες ανά την ελληνική επικράτεια.
Ανοικοδόμηση του κράτους κοινωνικής πρόνοιας ως μια από τις απαντήσεις στο συγκλονιστικό έλλειμμα κοινωνικής συνοχής και ανισοτήτων.

2.6. Παιδεία

Η Παιδεία είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου και δημόσιο συμφέρον για όλη την κοινωνία. Όμως η εγκατάσταση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα αποτελεί ένα ακόμη χτύπημα του νεοφιλελευθερισμού κατά της κοινωνίας, που οδηγεί σε περαιτέρω κοινωνικό αποκλεισμό και περιθωριοποίηση των μαθητών, των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων αλλά και υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας.

Το ποσοστό των δαπανών για την Παιδεία είναι 3.8% του ΑΕΠ (δεύτεροι από το τέλος στην ΕΕ όπου ο μέσος όρος είναι 4.7%), ενώ το 2016, εν μέσω μνημονίων ήταν 4.3%, ενώ αντίθετα η κοινωνική έφεση για εκπαίδευση εκφραζόμενη ως προσδοκώμενη διάρκεια σπουδών είναι 20 έτη, υπολειπόμενη μόνο των σκανδιναβικών χωρών!

Υποστηρίζουμε:

Δημόσια δωρεάν παιδεία για όλους και όλες.
Στήριξη του δημόσιου Πανεπιστήμιου με αύξηση της χρηματοδότησης για ανεξάρτητη έρευνα και υποδομή, ιδιαίτερα για την πράσινη καινοτομία, χωρίς αθέμιτες επιρροές από́ οικονομικά́ συμφέροντα.

2.7. Περιβάλλον και κλιματική δημοκρατία

Έγκυροι επιστήμονες εκτιμούν ότι το βασικό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε τα επόμενα 50 χρόνια είναι η κλιματική αλλαγή. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση -δια του πρωθυπουργού- καλεί για μείωση των εκπομπών CO₂ κλπ αλλά στην πράξη εμφανίζεται ιδιαίτερα δραστήρια στην παραχώρηση οικοπέδων για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων.

Ίσως δεν υπάρχει άλλος τομέας που να εμφαίνεται γλαφυρότερα η καταστρατήγηση της αρχής της ισότητας στη σύγχρονη εποχή όσο στο δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον. Πράγματι το περιβάλλον και οι παράγοντες από τους οποίους απαρτίζεται (ατμόσφαιρα, δάση, νερά, βιοποικιλότητα) είναι ο ορισμός της έννοιας των κοινών σε όλους πραγμάτων, αν και στην πράξη αυτά αντιμετωπίζονται ως αγαθά που, επειδή ακριβώς «δεν ανήκουν σε κανένα», είναι δεκτικά εξουσίασης από εκείνους που (όπως και άλλοτε) έχουν την τεχνική ή οικονομική δυνατότητα πρόσβασης και εκμετάλλευσης.

Άμεσο αποτέλεσμα της προϊούσας περιβαλλοντικής κρίσης είναι και η κλιματική κρίση ενώ οι συνέπειες της τελευταίας παρουσιάζουν τα ίδια ταξικά χαρακτηριστικά, έτσι ώστε πολλοί μιλούν για κλιματική δημοκρατία.

Υποστηρίζουμε ότι θα πρέπει να γίνει μια συνειδητή αλλαγή της αντίληψής μας για το περιβάλλον ως δικαιώματος που ανήκει και ασκείται από το σύνολο και ως εκ τούτου δεν επιδέχεται υποβάθμισης χωρίς τη συγκατάθεσή μας.

Αλληλένδετη η Δημοκρατία με τα Δικαιώματα των πολιτών

3.1. Συμπερίληψη και ισότητα

Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων, ανεξαρτήτως κατάστασης ή προέλευσης, και η υποστήριξη της δημοκρατίας σε ολόκληρο τον κόσμο αποτελούν ευρωπαϊκό κεκτημένο. Βασισμένοι στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τα άλλα επίσημα και δεσμευτικά κείμενα και Διακηρύξεις, υποστηρίζουμε χωρίς εκπτώσεις τα Δικαιώματα όλων των ανθρώπων που ζουν στην Ελλάδα.

Επενδύουμε σε μια ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς, συνδυασμένη με κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Προωθούμε τη διάσταση της αλληλεγγύης σε όλες τις κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές ή άλλες σχέσεις, τόσο στο εσωτερικό της κοινωνίας μας όσο και στις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών κοινωνιών.

Υπερασπιζόμαστε την ισότητα, την αξιοπρέπεια, τις ίσες ευκαιρίες και τα δικαιώματα όλων, πολιτικά και κοινωνικά, ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, χρώμα, εθνοτική καταγωγή ή κοινωνική προέλευση, γενετικά χαρακτηριστικά, γλώσσα, θρησκεία, πεποιθήσεις, περιουσία και εισοδήματα, αναπηρία, ηλικία, σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου. Προωθούμε περαιτέρω πολιτικές που καταπολεμούν τέτοιου είδους ανισότητες και διακρίσεις, υποστηρίζουμε πανευρωπαϊκά εναρμονισμένους κανόνες για το δικαίωμα του ατόμου στο σώμα του και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, το δικαίωμα στην ευθανασία, αλλά και την προστασία των εργαζομένων στο σεξ, με κατάργηση όλων των μη απαραίτητων νομικών περιορισμών και απαιτήσεων.

3.2. Εργασία

Η ελληνική κοινωνία έχει τραυματιστεί από τη μνημονιακή περίοδο κατά την οποία παραγκωνίστηκε το δημοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας και ελέγχου των εξουσιών: συρρίκνωση του κράτους, ασυδοσία της οικονομίας της αγοράς, ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, άνοδος της ανεργίας και περικοπές των εισοδημάτων των πολιτών και των κοινωνικών δαπανών. Οι μετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόμενοι είναι συνήθως τα θύματα εκμεταλλευτικών επιχειρηματικών πρακτικών που, συχνά, οδηγούν σε σοβαρές παραβιάσεις των εργασιακών, ασφαλιστικών και άλλων δικαιωμάτων τους. Η πανδημία ήταν το άλλοθι και για περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Οι αυθαιρεσίες των επιχειρηματιών και της εργοδοσίας πυροδότησαν ένα κίνημα κατά της κατάληψης των ακτών με ομπρέλες και ξαπλώστρες αλλά οι εργαζόμενοι/ες που δουλεύουν 10 ώρες ημερησίως χωρίς ρεπό στα νησιά -και όχι μόνο- περνούν κάτω από τα ραντάρ της κοινωνίας.

Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα είναι 11% -το δεύτερο χειρότερο της ΕΕ όπου ο μέσος όρος είναι 6.1%- με 522.000 άτομα χωρίς εργασία. Επιπλέον, 2.658.400 άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό (26%). Και με τα κόκκινα δάνεια στα χέρια των funds να απειλούν τα 4 στα 5 σπίτια, γίνεται αντιληπτό ότι η ακρίβεια είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου της κερδοσκοπίας.

Υποστηρίζουμε:

Καθιέρωση ενός ικανοποιητικού κατώτατου μισθού, επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ικανοποιητικές ασφαλιστικές παροχές.
Η Ελλάδα να εξασφαλίζει ότι θα αποτιμώνται οι επιπτώσεις των οικονομικών μέτρων στα ανθρώπινα δικαιώματα και μάλιστα για τις ευπαθείς ομάδες.
Να εισαχθεί «ρήτρα εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σε όλες τις τρέχουσες ή μελλοντικές, διεθνείς οικονομικές υποχρεώσεις της χώρας προς τους δανειστές της.

3.3. Πρόσφυγες – Μετανάστες

Η Ευρώπη αποτελείται από κράτη-απογόνους αυτοκρατοριών, που εκμεταλλεύτηκαν τον «Τρίτο κόσμο» κατά τους τελευταίους αιώνες σφετεριζόμενες ορυκτά και άλλες πρώτες ύλες, δωρεάν εργασία εκατομμυρίων «ιθαγενών», επιβάλλοντας τις κυρίαρχες τοπικές ελίτ και ελέγχοντας πολιτικά και οικονομικά πρώην αποικίες σε όλες τις ηπείρους. Η συσσώρευση τεράστιου πλούτου στις μητροπόλεις -σε συνδυασμό με τη βιομηχανική επανάσταση- εξασφάλισε μια πρωτοφανή υλική ανάπτυξη και ένα βιοτικό επίπεδο χωρίς προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Με τη σειρά τους οι εκπτωχευμένοι πληθυσμοί των χωρών αυτών έλκονται από ένα απρόσφορο δυτικό μοντέλο ζωής και ένα μέρος από αυτούς μετακινούνται ως μετανάστες, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους. Επιπλέον, η κλιματική κρίση δημιουργεί κλιματικούς πρόσφυγες ενώ οι πόλεμοι (εμφύλιοι και μη) -συχνά υποκινούμενοι ή/και υποβοηθούμενοι από τις «υπερδυνάμεις»- είναι ένας τελικός και αποφασιστικός παράγοντας που επιτείνει τις μεταναστευτικές /προσφυγικές ροές.

Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ρεύμα είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί με καταστολή. Οφείλουμε να επιδείξουμε αλληλεγγύη και να πολεμήσουμε τον ρατσισμό και τον αποκλεισμό σε όλες του τις μορφές. Απαιτούμε ένα δίκαιο σύστημα ασύλου, που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια. Εργαζόμαστε για μια μεταναστευτική πολιτική που αναγνωρίζει την τεράστια συμβολή των μεταναστών στις κοινωνίες μας.

Κεντρική μας θέση η ριζική τροποποίηση του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο προς την κατεύθυνση της αναλογικής κατανομής, εγκατάστασης και ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών που έχουν ήδη λάβει καθεστώς ασύλου σε όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς και του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ στο πλαίσιο του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, μέσα από συνεργασία και με άλλα ενδιαφερόμενα κράτη (Ιταλία, Ισπανία, Κύπρο, Μάλτα, Βουλγαρία κλπ.), ώστε να ξεκινήσει μια επαναδιαπραγμάτευση του κανονισμού αυτού. Επίσης, βασική διεκδίκησή μας είναι η διαρκής διαδικασία τακτικής νομιμοποίησης των μεταναστών υπό προϋποθέσεις, ώστε να αρθεί το καθεστώς ομηρίας, που γεννάει συνεχώς κοινωνική περιθωριοποίηση και αλλεπάλληλες παραβιάσεις δικαιωμάτων.

Υποστηρίζουμε:

Αναγνώριση των προσφύγων (ιδίως των προσφύγων πολέμου με άμεση απόδοση/απονομή ασύλου και φιλοξενία μέχρι να αποφασιστεί η τύχη τους) και αναβάθμιση της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής των Προσφύγων. Πραγματική επικουρική προστασία στους πρόσφυγες του πολέμου, της φτώχειας, των κοινωνικών συγκρούσεων και των φυσικών καταστροφών. Οι απελάσεις προσφύγων σε περιοχές συγκρούσεων (Συρία, Αφγανιστάν, Λίβανος) ή σε δήθεν ασφαλείς χώρες, όπως η Τουρκία, είναι απαράδεκτες.
Σύστημα ανθρωπιστικών διαδρομών για την ασφαλή δίοδο των αιτούντων άσυλο, ειδική φροντίδα και εκπαίδευση για ασυνόδευτα ανήλικα άτομα, ανάπτυξη ελεύθερων ζωνών υπό την εποπτεία διεθνών οργανισμών για την αξιοπρεπή προσωρινή διαβίωσή τους, όπου θα εξετάζονται οι αιτήσεις ασύλου με βάση την ανάγκη διεθνούς προστασίας και τον βαθμό ευαλωτότητας κάθε ατόμου.
Οι μετανάστες που αποδειγμένα βρίσκονται στη χώρα μετά το 2005, εργάζονται και έχουν δημιουργήσει βιοτικούς δεσμούς, να νομιμοποιηθούν, όπως και αυτοί που δεν μπορούν να απελαθούν για αντικειμενικούς λόγους (μη συνεργασία με τη χώρα καταγωγής, μη έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων για την επιστροφή κλπ), ασυνόδευτα ανήλικα, άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, ανάπηρους, χορήγηση εγγράφου παραμονής υπό ανοχή, βεβαίωση αδυναμίας απέλασης και προσωρινής άδειας για εργασία.
Κατάργηση των ρατσιστικών διατάξεων που θεσπίζουν διακρίσεις και στερούν το δικαίωμα πρόσβασης στην υγεία, την παιδεία και την κοινωνική προστασία από μετανάστες χωρίς έγγραφα.
Οικογενειακή επανένωση, αποσύνδεση της ανανέωσης της άδειας παραμονής από την ύπαρξη ορισμένου αριθμού ενσήμων. Αποσύνδεση του δικαιώματος οικογενειακής επανένωσης από την απόδειξη ορισμένου εισοδήματος.
Αποποινικοποίηση του αδικήματος της παράνομης εισόδου και διαμονής, ρητή θέσμιση της απαγόρευσης απέλασης και της διοικητικής κράτησης των ευάλωτων ομάδων (ανάπηροι, ανήλικοι, έγκυες, οι άνω των 65, θύματα βασανιστηρίων), απαγόρευση των επαναπροωθήσεων σε σημεία εισόδου -Έβρος και Αιγαίο και κατάργηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης μεταναστών και δημιουργία κέντρων υποδοχής/φιλοξενίας για αλλοδαπούς και άπορους/άστεγους ημεδαπούς
Δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε αυτοδιοικητικές εκλογές σε όλους τους αλλοδαπούς που συμπληρώνουν πέντε χρόνια νόμιμης διαμονής.
Δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος παιδικής προστασίας.
Θέσπιση ενός πρόσθετου τύπου άδειας, που θα λέγεται «άδεια προς αναζήτηση εργασίας», με την οποία θα εφοδιάζεται αυτομάτως κάθε ενδιαφερόμενος και θα αποκτά αυτοδικαίως το δικαίωμα παραμονής στην ελληνική επικράτεια για ένα χρόνο, με στόχο να αναζητήσει δουλειά. Μοναδικές προϋποθέσεις για την έγκριση της έκδοσης άδειας προς αναζήτηση εργασίας θα είναι αφενός η ανυπαρξία διεθνούς εντάλματος σύλληψης και αφετέρου η κατάθεση ποσού ύψους 4.000 ευρώ προκειμένου να πιστοποιηθεί η δυνατότητα αυτοσυντήρησης του αιτούντος κατά το χρονικό διάστημα της αναζήτησης εργασίας. Η ρύθμιση αυτή αποτρέπει την γκετοποίηση του μετανάστη και ταυτόχρονα επιφέρει πλήγμα στα κυκλώματα των δουλεμπόρων. Πρόκειται για ποσόν που ούτως ή άλλως θα κατέβαλε στα κυκλώματα ο μετανάστης.
Σταμάτημα των καταδικών εκατοντάδων προσφύγων ως διακινητών, επειδή βρέθηκαν δίπλα στο πηδάλιο της λέμβου που φτάνει στα ελληνικά παράλια.

3.4. Καταστολή -κρατική βία

Η αυξανόμενη βία των εφήβων, με 6.150 συλλήψεις για εμπλοκή τους σε περιστατικά βίας το 2023 και σχεδόν 9.000 συλλήψεις το πρώτο 8μηνο του 2024 (αύξηση κατά 50%) είναι ανησυχητική εξέλιξη. Μια γενιά που γνώρισε μόνο μνημονιακές πολιτικές και εγκλεισμό λόγω της πανδημίας, δεν βλέπει προοπτική και ξεσπάει «οριζόντια». Είναι η πρώτη γενιά που ζει και θα ζήσει χειρότερα από τις αμέσως προηγούμενες, εδώ και 70+ χρόνια! Αποτελεί έκφραση της πολύπλευρης κρίσης και η πολιτική καταστολής δεν αποτελεί απάντηση.

Σημειώνουμε ότι με την εισαγωγή των Μνημονίων, έχουμε στην ουσία μερική αναστολή και θέση εκτός ισχύος του Συντάγματος. Το μέρος του, το οποίο αναφέρεται στα κοινωνικά, εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα υποχωρεί πλήρως (κυρίως άρθρα 22 και 23), όπως και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου (άρθρο 25). Αντίθετα, αναδεικνύεται ως απόλυτο και χωρίς κανένα περιορισμό το ιδιοκτησιακό και επιχειρηματικό μέρος του Συντάγματος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το κοινοβούλιο αποκτά όλο και πιο διακοσμητικό και διεκπεραιωτικό χαρακτήρα επικύρωσης των επιταγών των συμφερόντων.

Η απεργία, ο συνδικαλισμός και η διαδήλωση έγιναν τα πρώτα θύματα των μνημονιακών επιλογών ενώ η ελευθερία των διαδηλώσεων δέχτηκε σοβαρά πλήγματα και μέσα στην πανδημία. Σε συνθήκες απαξίωσης του πολιτικού συστήματος και κρίσης πολιτικής αντιπροσώπευσης, ενισχύεται η κρατική καταστολή, με την έννοια της βίας και του άμεσου φυσικού καταναγκασμού, ενάντια στους διαμαρτυρόμενους πολίτες.

Υποστηρίζουμε:

Να αλλάξει ριζικά το δίκαιο των διαδηλώσεων, να σταματήσει η υπεραστυνόμευσή τους και να απαγορευθεί η χρήση των χημικών ουσιών
Να καταργηθεί το π.δ. 141/1991, για εξακρίβωση στοιχείων σε υπόπτους, που νομιμοποιεί τις προληπτικές συλλήψεις
Να καταργηθούν τα ειδικά σώματα της αστυνομίας (ΜΑΤ, ομάδες Δέλτα, Ζήτα, Δίας κλπ).
Να ελέγχονται τα προγράμματα σπουδών και εκπαίδευσης των αστυνομικών σωμάτων από διακομματική επιτροπή της Βουλής. Να διασφαλίζεται η σταθερή εκπαίδευση των αστυνομικών στα διεθνή πρότυπα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Να καταργηθούν οι αντιτρομοκρατικοί νόμοι (ιδίως οι νόμοι 2928/ 2001, 3251/ 2004) και να αντικατασταθούν από σύγχρονη νομοθεσία. Να διασφαλίζεται ο ρόλος και η μυστικότητα της ταυτότητας των μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος, ώστε να ενθαρρύνεται η αποκάλυψη εγκλημάτων, ιδίως στα πεδία διαφθοράς, φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής και οργανωμένου εγκλήματος.

3.5. Μειονότητες

Οι άνθρωποι είναι σύνθετες οντότητες και επομένως μπορεί να έχουν πολλαπλές ταυτότητες. Γι’ αυτό, άλλωστε ο τρόπος εφαρμογής των μειονοτικών δικαιωμάτων από μια έννομη τάξη είναι στην πραγματικότητα η λυδία λίθος της αποτελεσματικής εφαρμογής των αξιών ενός δημοκρατικού κράτους δικαίου και ορίζουν το αξιακό πλαίσιο μιας κοινωνίας αλληλεγγύης, σε αντιπαράθεση με την κοινωνία της βαρβαρότητας, που αποκλείει από τους κόλπους της κάθε διαφορετικότητα.

Υποστηρίζουμε:

Εφαρμογή των ευρωπαϊκών συνθηκών για τις εθνικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές μειονότητες και τις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες.
Προώθηση πολιτικών για την αποφυγή της δημιουργίας γκέτο, θετικές «διακρίσεις» για την ομαλή ένταξη σε τομείς όπου η ισότητα ευκαιριών δεν είναι δεδομένη, με βάση και τα ευρωπαϊκά πρότυπα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αποδοχή (εκ μέρους της ελληνικής Διοίκησης) του περιεχομένου και του σκεπτικού των καταδικαστικών για την Ελλάδα αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τα σωματεία που χρησιμοποιούν αυτοπροσδιοριστικό επίθετο της δικής τους επιλογής.
Άμεση επικύρωση της (ήδη υπογραφείσας από την Ελλάδα) Σύμβασης Πλαίσιο για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (του Συμβουλίου της Ευρώπης)
Άμεση υπογραφή και κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις Περιφερειακές ή Μειονοτικές Γλώσσες (Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης), αναγνωρίζοντάς τις ως έκφραση πολιτισμικού πλούτου, ώστε να έχουν το δικαίωμα στην εκμάθηση και της μητρικής γλώσσας
Δικαίωμα για οριστική επιστροφή και νόμιμη εγκατάσταση των προσφύγων που εξαιρέθηκαν από τη ρύθμιση του 1982 ως «μη Έλληνες το γένος».
Ειδικά για τις μειονότητες της Θράκης (τουρκική, πομακική, Ρομά) προτείνουμε τα εξής:
Κατάργηση της αρμοδιότητας του ΥΠΕΞ και της ΕΥΠ για τα θέματα που αφορούν τη μειονότητα και μεταφορά των σχετικών αρμοδιοτήτων στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του ορεινού όγκου της Ροδόπης, όπου οι κάτοικοι που ζούσαν στις περιοχές που ορίζονταν από τις ρατσιστικές «μπάρες» δεν διαθέτουν κανέναν απολύτως τίτλο ιδιοκτησίας,
Δημόσια διοίκηση και κρατικές υπηρεσίες στις οποίες να έχουν θέση οι πολίτες της μειονότητας. Να τηρείται η ποσόστωση του 0,005% του άρθρου 23 του Ν. 3647/08 για πρόσληψη στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ και ισότιμη αντιμετώπιση των μελών της μειονότητας στα σώματα ασφαλείας και τον στρατό (χορήγηση βαθμών, προαγωγές κτλ).
Αναβάθμιση της μειονοτικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ίδρυση Παιδαγωγικού Τμήματος Τουρκικής Γλώσσας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ώστε να αποφοιτούν από εκεί εκπαιδευτικοί με ειδικά προσόντα.
Εκλογή / επιλογή των Μουφτήδων από εκλεκτορικό Σώμα της ίδιας της μειονότητας και κατάργηση κάθε δικαστικής / δικαιοδοτικής αρμοδιότητας που έχει απομείνει στους Μουφτήδες.

Ειδικά για τους Ρομά

Οι Ρομά αποτελούν μια κοινωνικοπολιτισμική ομάδα στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες. Ο διαφορετικός τρόπος ζωής τους σε σχέση με την πλειονότητα, το δικό τους αξιακό σύστημα, η διαφορετική γλώσσα, η μορφή της οικογένειας, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική τους θέση στην κοινωνική πυραμίδα αποτελούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Οι διακρίσεις σε βάρος των Ρομά και ιδιαίτερα των παιδιών τους αποτελούν ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά και ανθρωποδικαιικά προβλήματα στην Ελλάδα.

Υποστηρίζουμε:

Εξασφάλιση αξιοπρεπούς και κατάλληλης στέγης για τους σκηνίτες Ρομά, συμμόρφωση προς τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας σχετικά με απαγόρευση μετεγκατάστασης ή έξωσης καταυλισμών Ρομά,
Παροχή συστήματος ηλεκτροδότησης, υδροδότησης και αποκομιδής απορριμμάτων σε προσωρινούς καταυλισμούς Ρομά,
Βελτίωση της κατάστασης της υγείας των Ρομά
Εξασφάλιση και διευκόλυνση της πρόσβασης των Ρομά στην εκπαίδευση, αλλάζοντας τα Αναλυτικά Προγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια καθώς και τη μονοπολιτισμική λειτουργία του σχολείου.
Θέσπιση ποσόστωσης της τάξης του 1% για είσοδο των Ρομά σε Δημόσιες Υπηρεσίες (ως υπαλλήλων) και σε ΑΕΙ και ΤΕΙ (ως φοιτητών).

Ειδικά για τις θρησκευτικές μειονότητες

Είμαστε υπέρμαχοι της πλήρους ανεξιθρησκείας και θρησκευτικής ουδετερότητας της πολιτείας, με πλήρη διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας και απαλοιφή από το Σύνταγμα της αναφοράς σε επικρατούσα θρησκεία. Υποστηρίζουμε την ισότητα των πολιτών ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, προωθούμε «διάλογο των πολιτισμών» και πολιτικές κατά των προκαταλήψεων σε βάρος θρησκευτικών κοινοτήτων.

Υποστηρίζουμε:

Πλήρη νομική αναγνώριση, ισότιμη της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας, όλων των θρησκευτικών μειονοτήτων της Ελλάδας.
Κατάργηση του υποχρεωτικού εκκλησιασμού και της πρωινής προσευχής, καθώς και του μαθήματος Θρησκευτικών και αντικατάστασή του από μάθημα Θρησκειολογίας, που θα αντιμετωπίζει με τρόπο ισότιμο, ουδέτερο και αμερόληπτο όλα τα θρησκεύματα.
Κατάργηση του θρησκευτικού όρκου από κάθε δημόσια τελετή (Βουλή, Δικαστήρια, Στρατός, Δημόσιες Υπηρεσίες) και του θρησκευτικού εορτασμού εθνικών εορτών και επίσημης συμμετοχής της Πολιτείας σε θρησκευτικές τελετές.
Θέσπιση υποχρεωτικού πολιτικού γάμου για όλους τους πολίτες, υποχρεωτικής ονοματοδοσίας στο ληξιαρχείο, με αποσύνδεση από ενδεχόμενη θρησκευτική τελετή βάπτισης.
Κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών των Εκκλησιών για δραστηριότητες που δεν έχουν άμεσο φιλανθρωπικό χαρακτήρα (πχ. επιχειρηματικές).
Θέσπιση χρονοδιαγράμματος για μετάβαση σε καθεστώς οικονομικής αυτοτέλειας των Εκκλησιών, με ανάληψη της μισθοδοσίας των κληρικών τους από τις ίδιες.
Απόρριψη οποιασδήποτε μορφής θρησκευτικής, αυταρχικής επιρροής που αντιβαίνει στις αξίες της δημοκρατίας, ιδιαίτερα αν θίγει τα δικαιώματα των γυναικών.

3.6. Φυλακές -κρατούμενοι/ες

Οι συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα και τα κρατητήρια απέχουν από το να είναι ευθυγραμμισμένες με τους διεθνείς κανόνες, που επιτάσσουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο προδιαγραφών. Τα δικαιώματα των κρατουμένων παραβιάζονται και η καταστολή, η κακομεταχείριση, οι άθλιες συνθήκες κράτησης είναι μια πραγματικότητα.

Οι αρμόδιες ελληνικές Αρχές οφείλουν να συμμορφωθούν πλήρως προς τις συστάσεις των αρμόδιων διεθνών και ευρωπαϊκών οργάνων που αφορούν τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στη χώρα μας, που αναπαράγουν τη λειτουργία τους ως σχολείου εγκλήματος.

Υποστηρίζουμε:

Ριζική αναθεώρηση του σωφρονιστικού συστήματος, δημιουργία κατάλληλων δομών και υποδομών και συνεχή, τακτική εκπαίδευση του προσωπικού.
Έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα, δομές προστασίας των δικαιωμάτων των κρατούμενων, πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, αναβάθμιση της εκπαίδευσης.
Περαιτέρω περιορισμό της (υπερ)ποινικοποίησης αδικημάτων στην κατεύθυνση που κινείται ο νέος Ποινικός Κώδικας. Αποποινικοποίηση ή μείωση της προβλεπόμενης ποινής μικροαδικημάτων.
Σεβασμό της έκφρασης της ελεύθερης γνώμης, του δικαιώματος συνάθροισης και κοινωνικής συνύπαρξης και του απορρήτου της προσωπικής ζωής.
Νομοθετικές τροποποιήσεις για την επέκταση και εφαρμογή εναλλακτικών κυρώσεων και εναλλακτικών τρόπων έκτισης ποινής. Η φυλάκιση να παραμείνει ως ποινή μόνο για τα σοβαρά αδικήματα και για τους υπότροπους σοβαρών αδικημάτων.
Κατάργηση των φυλακών ανηλίκων με ταυτόχρονη δημιουργία ανοιχτών δομών πρόνοιας και προστασίας.
Κατάργηση φυλάκισης για τη μικρή παραβατικότητα.
Επέκταση των ευεργετικών διατάξεων (εργασία, προγράμματα, ευεργετικός υπολογισμός, επισκεπτήρια, άδειες, εκπαίδευση, ημιελεύθερη διαβίωση, αγροτικές φύλακες, υφ’ όρων απόλυση κλπ) και απροκατάληπτη εφαρμογή τους. Άμεση ανάγκη λειτουργία των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας σε κάθε φυλακή, δυνατότητα χρήσης Η/Υ και ελεγχόμενης πρόσβασης στο διαδίκτυο (ατομικού ή σε ειδικό χώρο της φυλακής). Οι ημέρες του σχολείου να προσμετρώνται ίσα με την ευεργετική ρύθμιση των μεροκάματων. Δυνατότητα σεξουαλικών επαφών μεταξύ συντρόφων, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, σε ειδικό χώρο των φυλακών χωρίς επιτήρηση.
Διερεύνηση των καταγγελιών των κρατούμενων για βασανιστήρια και κακομεταχείριση από ανεξάρτητο φορέα
Αποφυλάκιση όλων των ατόμων που πάσχουν από αναπηρίες και βαριές ασθένειες (π.χ. οροθετικοί, κλπ).

3.7. Εξαρτήσεις – Ψυχική υγεία

Τις τελευταίες δεκαετίες οι αντιλήψεις και οι πολιτικές για τις εξαρτήσεις και την ψυχική υγεία έχουν αλλάξει διεθνώς κάτω από την πίεση των νέων επιστημονικών και κοινωνικών δεδομένων. Υπάρχουν όμως αρκετά βήματα που πρέπει να γίνουν.

Υποστηρίζουμε:

την πλήρη αποποινικοποίηση της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών, με δυνατότητα νόμιμης προμήθειας, κατοχής, και χρήσης μικροποσοτήτων για προσωπική χρήση, ώστε να μην εξαρτώνται από την παράνομη διακίνηση.
την ανακατεύθυνση πόρων από την καταστολή στην ενημέρωση, την πρόληψη και την παροχή στήριξης για εθελοντική απεξάρτηση, αξιοποιώντας τη θετική εμπειρία και από άλλες χώρες. Κριτήριό μας είναι η ελαχιστοποίηση της βλάβης στους ίδιους/ και στην κοινωνία, όχι η τιμωρία και ο κοινωνικός αποκλεισμός των χρηστών.
την πρωτοβάθμια ψυχική υγεία για την αντιμετώπιση της έξαρσης ψυχικών και συμπεριφορικών διαταραχών και την υποστήριξη ψυχολογικής πρόνοιας σε χώρους εργασίας και στα σχολεία.

Ειδικά για την κάνναβη

Ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν προκαταλήψεις γύρω από την κάνναβη, την αποποινικοποίηση της κατοχής για προσωπική χρήση και τη νόμιμη ρύθμιση της χρήσης κάνναβης για ενήλικες.

Έχουν γίνει βήματα, βεβαίως, ήδη από το 2017 για την ιατρική και φαρμακευτική χρήση της κάνναβης αλλά οι ασθενείς δεν έχουν προμηθευτεί ακόμα νόμιμα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης. Δεν υπάρχει ακόμη εγχώρια παραγωγή ενώ είναι απαγορευμένη η εισαγωγή σημαντικών φαρμακευτικών σκευασμάτων κάνναβης που κυκλοφορούν νόμιμα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, στην Ελλάδα γίνονται ακόμη συλλήψεις για κατοχή μικροποσοτήτων κάνναβης ακόμα και προϊόντων βιομηχανικής κάνναβης. Και ενώ επιτρέπεται η εξαγωγή ανθών κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς, στη χώρα μας δεν αποζημιώνεται ασφαλιστικά για τους ασθενείς. Η Ελλάδα οφείλει να συμβαδίσει με τη διεθνή πρακτική, υιοθετώντας μια συνολική ρύθμιση της κάνναβης για τους ενήλικες πολίτες, κατά τα πρότυπα της Ουρουγουάης, του Καναδά και των ΗΠΑ ή της Μάλτας, που από το 2021 νομιμοποίησε πλήρως την κάνναβη, θεσπίζοντας μια εθνική Αρχή για την υπεύθυνη χρήση της. Ήδη υπάρχει από το 2019 σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς τα κράτη μέλη για να πάρουν στα σοβαρά την ιατρική χρήση της κάνναβης.

Έχοντας υπόψη ότι το 2022 οι παγκόσμιες πωλήσεις κάνναβης (CBD, φαρμακευτική και ψυχαγωγική) ξεπέρασαν τα 44 δις ευρώ και η αγορά του CBD στην Ευρώπη έκανε πωλήσεις περίπου 1.7 δις ευρώ, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένας δυναμικός οικονομικός κλάδος. Αυτό προϋποθέτει υιοθέτηση προτύπων για τη διασφάλιση της ποιότητας στην παραγωγή, συσκευασία, τιτλοποίηση και πώληση των προϊόντων κάνναβης, καθώς και ανάπτυξη συμπεριληπτικών διαδικασιών αδειοδότησης για την καλλιέργεια, μεταποίηση και πώληση προϊόντων κάνναβης για ιατρικούς και ευφορικούς σκοπούς.

Υποστηρίζουμε:

Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Κάνναβης, με ένα νέο ρυθμιστικό τη δημιουργία μητρώου Ασθενών.
Αποποινικοποίηση της δημόσιας κατοχής τουλάχιστον 50 γραμμαρίων κάνναβης για προσωπική χρήση (ιατρική και ευφορική) από ενήλικες, καθώς και της οικιακής καλλιέργειας τουλάχιστον 6 θηλυκών φυτών κάνναβης (10 στην περίπτωση ασθενών), με αντίστοιχες ποσότητες σε γραμμάρια για κατοχή στο σπίτι.
Θεσμοθέτηση ιατρικών και κοινωνικών, μη-κερδοσκοπικών φορέων κάνναβης, καθώς και εξειδικευμένων αδειοδοτημένων σημείων πώλησης προϊόντων κάνναβης για ιατρικούς και ευφορικούς σκοπούς.
Εκτενή προγράμματα σφαιρικής ενημέρωσης, πρόληψης και μείωσης της βλάβης για ανήλικους και ενήλικους από τη χρήση προϊόντων κάνναβης.

3.8. Θητεία και αντίρρηση συνείδησης

Οραματιζόμαστε ένα κόσμο χωρίς στρατούς και πολέμους. Κατανοούμε όμως ότι δεν θα σταματήσουν να υπάρχουν τριβές και συγκρούσεις. Θέλουμε όμως να πιστεύουμε ότι αυτές μπορούν να επιλύονται με μη βίαιους τρόπους, με την προϋπόθεση της εκπαίδευσης του πληθυσμού και τον προσανατολισμό όλων των εκφάνσεων της δημόσιας ζωής προς την κουλτούρα του σεβασμού του Άλλου, όποια/ος και αν είναι.

Μέχρι τότε, όμως, υποστηρίζουμε:

Δραστική μείωση των εξοπλιστικών κονδυλίων και την ακύρωση των σχεδιασμών συμμετοχής του στρατού στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, κατοχύρωση του συνδικαλισμού στον στρατό.
Καθιέρωση ισόχρονης εναλλακτικής θητείας για τους αντιρρησίες συνείδησης.
Δραστική αύξηση της αποζημίωσης των στρατευμένων.
Δημιουργία αιρετών και ανακλητών Επιτροπών Στρατευμένων σε κάθε μονάδα, χωρίς παρέμβαση της ιεραρχίας, που θα ασχολούνται με ζητήματα συνθηκών διαβίωσης, παραβίασης δικαιωμάτων κλπ.
Ελεύθερη διακίνηση ιδεών εντός των στρατοπέδων.
Υπαγωγή των ποινικών αδικημάτων των φαντάρων σε ποινικά δικαστήρια και κατάργηση των στρατοδικείων.
Θεσμοθέτηση του «Συνηγόρου του οπλίτη», μιας ανεξάρτητης αρχής στην οποία θα μπορούν να απευθύνονται οι φαντάροι, προκειμένου να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους ή να κάνουν καταγγελίες για ζητήματα που άπτονται της θητείας τους. Να υπάρχει εκπρόσωπος της Αρχής αυτής μόνιμα σε όλα τα στρατόπεδα της χώρας.
Αυστηρή απαγόρευση άσκησης εθνικιστικής προπαγάνδας εκ μέρους της διοίκησης των μονάδων.
Καμιά συμμετοχή φαντάρου σε ενέδρες και προσπάθειες εκδίωξης, απέλασης και κακοποίησης προσφύγων και μεταναστών.
Πλήρης αποσύνδεση της εκπλήρωσης των στρατιωτικών υποχρεώσεων από την έκδοση διαβατηρίου.
Αποποινικοποίηση του αδικήματος της ανυποταξίας και, έως τότε, κατάργηση του χαρακτήρα του ως διαρκούς και της διεξαγωγής αλλεπάλληλων δικών για ένα και μόνο αδίκημα.
Υπαγωγή του θεσμού της εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας σε μη στρατιωτική Αρχή άλλου Υπουργείου (εκτός της δικαιοδοσίας του Υπουργείου Άμυνας). Κατάργηση της επιτροπής ελέγχου συνείδησης, εξίσωση της διάρκειας της εναλλακτικής υπηρεσίας με τη στρατιωτική και παροχή δυνατότητας στον ενδιαφερόμενο για ελεύθερη επιλογή του φορέα στον οποίο θα υπηρετήσει κοινωνική θητεία με σύμφωνη γνώμη του τελευταίου.
Επαρκής αμοιβή του αντιρρησία για έξοδα στέγασης, διατροφής, διαβίωσης και μετακίνησης.
Παύση των διώξεων παλιών και νέων αντιρρησιών συνείδησης.
Ενημέρωση των νεοσυλλέκτων για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης.

3.9. Σεξουαλικός προσανατολισμός

Επιδιώκουμε πλήρη ισονομία και ισότιμη κοινωνική αποδοχή για όλα τα άτομα ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητα φύλου. Στηρίζουμε σταθερά και ενεργά τον αγώνα για ισότητα των λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφισεξουαλικων, τρανς, ατόμων ρευστής τυατότητας (queer), διαφυλικών (intersex) ανθρώπων (ΛΟΑΤΚΙ / LGBTQI). Όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν ελεύθεροι και ίσοι όσον αφορά στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματά τους, επομένως επιδίωξή μας είναι η καταπολέμηση και εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων και η εκπόνηση συμπεριληπτικών πολιτικών για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Διεκδικούμε το δικαίωμα στην ύπαρξη σε όλες τις δομές της κοινωνίας σε συμφωνία με τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα (ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης κ.λπ).

Υποστηρίζουμε:

Θεσμική αντιμετώπιση φαινομένων εκφοβισμού, ομοφοβίας και ρητορικής μίσους, από όπου και αν προέρχονται.
Ένταξη της ολοκληρωμένης σεξουαλικής αγωγής στο υποχρεωτικό πρόγραμμα μαθημάτων των σχολείων.
Ευαισθητοποίηση και κατάρτιση των επαγγελματιών υγείας, των νομικών, των ψυχολόγων κ.λ.π. στην παροχή υπηρεσιών χωρίς διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου.
Εκπόνηση εκστρατείας ενημέρωσης των πολιτών μέσα από τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με θεσμική υποστήριξη από την πολιτεία.
Λειτουργία ανεξάρτητου οργάνου που θα ερευνά αμερόληπτα τις καταγγελίες για βία εκ μέρους της αστυνομίας εναντίον ομοφυλοφίλων, λεσβιών, αμφισεξουαλικών και διεμφυλικών ατόμων.
Δημιουργία κρατικών και κοινωνικών δομών στήριξης (σίτισης-στέγασης) για άτομα που υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους.
Προσθήκη στις υπόλοιπες διακρίσεις που απαγορεύονται από τους νόμους 3304/2005, 3896/2010 και 3769/2009 των διακρίσεων λόγω ταυτότητας φύλου στο χώρο της εργασίας και της παροχής υπηρεσιών.
Βελτιωτικές ρυθμίσεις στο νόμο που επιτρέπει την αλλαγή εγγράφων στα διεμφυλικά άτομα (τρανς) χωρίς προϋποθέσεις, καθώς και κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία των διαδικασιών επαναπροσδιορισμού φύλου. Μέτρα για την αποπαθολογικοποίηση των τρανς ατόμων.
Απάλειψη όλων των διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου στο στράτευμα, για κληρωτούς και επαγγελματίες.
Εξίσωση δικαιωμάτων γάμου και τεκνοθεσίας για τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ και ισότιμη πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας και για θέματα αναπαραγωγής και αλλαγής ταυτότητας φύλου.
Απλοποίηση της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, στο ληξιαρχείο, χωρίς δικηγόρο, αλλά και δυνατότητα να αφήνεται κενό το φύλο στην ταυτότητα ή να υπάρχει και τρίτη επιλογή.
Αυστηρή εφαρμογή της απαγόρευσης για τις μη επείγουσες, μη αναστρέψιμες χειρουργικές επεμβάσεις στα διαφυλικά (intersex) παιδιά σε βρεφική ηλικία.
Ολοκληρωτική απαγόρευση ψευδοεπιστημονικών «θεραπειών μεταστροφής» για αλλαγή σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου.
Δημόσιες πρωτοβουλίες για εξειδικευμένη στήριξη της ψυχικής υγείας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων όποτε τις ζητούν.

3.10. Γυναίκες

Η διάσταση του φύλου φαίνεται να ενσωματώνεται στις πολιτικές αλλά τις περισσότερες φορές μόνον φραστικά. Δεν υπάρχει ένας δεσμευτικός μηχανισμός ισοτιμίας για την ισορροπία των φύλων στη λήψη αποφάσεων. Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ασφαλή άμβλωση, είναι θεμελιώδη δικαιώματα. Όλες οι γυναίκες και τα κορίτσια σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιθωριοποιούνται λόγω φυλής, φύλου, ταυτότητας φύλου, ηλικίας, σεξουαλικών χαρακτηριστικών, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας, τάξης και μεταναστευτικής κατάστασης, έχουν δικαίωμα να ζήσουν μια ζωή απαλλαγμένη από βία και χειραγώγηση.

Υποστηρίζουμε:

Πλήρη ισότητα των γυναικών και ισότιμη συμμετοχή τους σε όλα τα κέντρα αποφάσεων.
Πολιτικές που διασφαλίζουν την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, ιδίως με την κατάργηση των φορολογικών καθεστώτων που εισάγουν διακρίσεις σε βάρος τους και τον τερματισμό του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων.
Καθολική και ίση πρόσβαση στη φροντίδα των παιδιών.
Πολιτικές για οριστική απαλλαγή από διακρίσεις βάσει φύλου και για εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών όσο και κάθε άλλης σεξιστικής βίας. Αντίστοιχες πολιτικές και για την προστασία των παιδιών.
Ένα νέο πρίσμα για την αφανή εργασία των γυναικών στη φροντίδα των παιδιών και στην υποστήριξη ηλικιωμένων μελών της οικογένειας.
Απεριόριστη και χαμηλού κόστους πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε άλλα δημόσια δίκτυα πληροφοριών και επικοινωνίας για όλους τους πολίτες. Η νομοθεσία θα πρέπει να προωθεί πλήρη κρυπτογράφηση μεταξύ των δύο μερών επικοινωνίας, χωρίς ενδιάμεσες παρεμβάσεις.

3.11. Ηλικιωμένοι

Οι ηλικιωμένοι -αν και η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα στην Ευρώπη- συγκαταλέγονται στις κοινωνικές ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο από τη φτώχεια καθώς και από τον ψηφιακό αποκλεισμό.

Υποστηρίζουμε:

Έμφαση στη διαγενεακή δικαιοσύνη, τόσο ως προς τα δικαιώματα των παιδιών, των νέων και των επερχόμενων γενεών αλλά και ως προς τη διασφάλιση αξιοπρεπούς Τρίτης Ηλικίας.
Δίκαιες συντάξεις για όλους τους ηλικιωμένους στην ΕΕ, καθώς και ισχυρές υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας.

3.12. Στέγη – Κοινωνική κατοικία

Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στο δικαίωμα στη στέγη ως βασικό συνταγματικό δικαίωμα και ως απαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της αυτονομίας του ατόμου και της υγιούς οικογένειας. Το θέμα της στέγης δεν αφορά μόνο τους άστεγους, όπως θέλει το νεοφιλελεύθερο αφήγημα, αλλά δυνητικά κάθε πολίτη, με αυξητική τάση του προβλήματος της αστεγίας.

Υποστηρίζουμε:

Δημιουργία «Παρατηρητήριου Στέγασης», το οποίο θα ερευνά και θα αναλύει δεδομένα που σχετίζονται με τη στέγαση.
Προστασία της πρώτης κατοικίας από κατασχέσεις λόγω χρεών.
Πολιτικές για την εξάλειψη του προβλήματος στέγης αλλά και της επισφαλούς κατοικίας με πολιτικές στήριξης των ενοικιαστών και των παραδοσιακών χρήσεων γης απέναντι στην υπερεκμετάλλευση και τον υπερτουρισμό.
Προγράμματα κοινωνικής κατοικίας με αξιοποίηση ανενεργών απαξιωμένων συγκροτημάτων, όπως εργατικές και προσφυγικές πολυκατοικίες που μπορούν να στεγάσουν οικονομικά και κοινωνικά αδύναμα νοικοκυριά.
Στήριξη των Δήμων για εύρεση μόνιμης στέγης και εργασίας για τους αστέγους, ως μακροπρόθεσμη λύση, με σκοπό την κοινωνική τους ένταξη και την αυτονομία τους, ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας των ατόμων αυτών.
Στήριξη στεγαστικής πολιτικής από τους Δήμους αλλά και επιχειρήσεις, που μπορούν να συνεισφέρουν στη διάθεση και ανακαίνιση αδιάθετων ακινήτων και στην απασχόληση.
Μέτρα για την αντιμετώπιση της επισφαλούς κατοικίας με διασφάλιση πόσιμου νερού και ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας, παράλληλα με την απαραίτητη προστασία της πρώτης κατοικίας.
Υιοθέτηση αυστηρών, γεωγραφικά προσδιορισμένων, μέτρων για τη βραχυχρόνια μίσθωση σε γειτονιές με έντονη τουριστική δραστηριότητα και περιορισμένο οικιστικό απόθεμα προς μακροχρόνια μίσθωση. Αντιστοίχως, διατήρηση της ισορροπίας σε περιοχές με μεγαλύτερο διαθέσιμο απόθεμα και μειωμένη τουριστική δραστηριότητα. Αντιμετώπιση του επιθετικού μοντέλου airbnb με το κοινωνικά δικαιότερο fairbnb.
Χαρτογράφηση των ανεκμετάλλευτων-ανενεργών κατοικιών και ένταξή τους σε πρόγραμμα επιχορήγησης, ώστε να εγκατασταθούν πρόσφυγες, άστεγοι, φοιτητές, άνεργοι, Ρομά.
Υποστήριξη δημιουργίας συνεταιριστικών και συνεργατικών μορφών κοινωνικής και οικονομικά προσιτής κατοικίας σε σύμπραξη με φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς για τη δημιουργία υποστηριζόμενων κατοικιών για ηλικιωμένους. Συμπράξεις με τα Πανεπιστήμια για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών και για την υλοποίηση προγράμματος στέγασης πτυχιούχων, νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, σε κτήρια των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, κενών κτηρίων ή άλλων κτηρίων δημόσιων φορέων που μπορούν να μετακατασκευαστούν σε κατοικίες.

3.13. Ψηφιακά δικαιώματα

Η “επανάσταση του Διαδικτύου” συνίσταται ουσιαστικά από δύο επαναστάσεις. Η πρώτη ήταν η επανάσταση της επικοινωνίας, η οποία προώθησε οριζόντια τη συνεργασία και την αποκέντρωση. Η δεύτερη φάση, στην οποία ζούμε σήμερα, είναι η επανάσταση των δεδομένων (η οποία προωθεί ένα νέο καταναλωτισμό, τον κεντρικό έλεγχο πάνω σε big data και δημιουργεί νέες μορφές εξουσίας/ισχύος που βασίζονται στη δυνατότητα πρόβλεψης και διαμόρφωσης περιβαλλόντων). Από πολιτική άποψη, πρόκειται για μια αντεπανάσταση (data mining στα social media, γιγάντωση των μηχανισμών επιτήρησης και ελέγχου).

Καθώς ο ψηφιακός κόσμος έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας, οι ίδιες ελευθερίες και προστασίες που υπάρχουν εκτός σύνδεσης θα πρέπει να υπάρχουν και στους διαδικτυακούς χώρους. Η πρόληψη της εξάπλωσης του διαδικτυακού μίσους είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι ορισμένες ομάδες δεν αποκλείονται από την πολιτική αρένα. Η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης είναι απαραίτητη για τους λειτουργικούς και αξιόπιστους δημοκρατικούς θεσμούς.

Η ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών στην εποχή της ιδεολογικής κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού και των ιδιωτικών υποδομών διαμορφώνει ένα τοπίο στον ψηφιακό κόσμο όπου βασικά δικαιώματα όπως η ανωνυμία στο διαδίκτυο και η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση δεν υπάρχουν ή περιορίζονται σημαντικά. Οι ηλεκτρονικές προσωπικές δραστηριότητες των πολιτών παρακολουθούνται και επεξεργάζονται από κυβερνήσεις και ιδιωτικούς οργανισμούς χωρίς κανένα δημοκρατικό έλεγχο. Το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφορία ρυθμίζεται κατά το δοκούν χωρίς να υπάρχουν οι κατακτήσεις της ελεύθερης γνώσης προς όφελος των μεγάλων εκδοτικών οίκων και του κεφαλαίου. Σε όλες τις περιπτώσεις το δικαίωμα της ιδιοκτησίας υπερισχύει του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής.

Η τεχνητή νοημοσύνη διαθέτει σημαντικές δυνατότητες αλλά μπορεί επίσης να δημιουργήσει σημαντικές προκλήσεις και παγίδες για την κοινωνία. Μετά τις αποκαλύψεις Snowden ξεκίνησε μια νέα εποχή, στην οποία κρατικοί οργανισμοί με τη βοήθεια των διαδικτυακών παρόχων έχουν στήσει ένα τεράστιο δίκτυο παρακολούθησης των πολιτών σε όλους πλέον τους τομείς της ζωής τους. Προβάλλοντας τον μανδύα της “προστασίας από τους τρομοκράτες”, έχουν επενδύσει στη δημιουργία ενός κλίματος φόβου ώστε να μπορούν, με νόμιμα ή μη μέσα, να δικαιολογούν την παρακολούθηση των πάντων.

Για να αντιμετωπίσουμε τέτοιους κινδύνους, θα εφαρμόσουμε την αρχή ότι οι άνθρωποι πρέπει να παραμένουν ελεγκτές των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και ότι αυτά τα συστήματα σέβονται την ανθρώπινη αυτονομία, την αξιοπρέπεια και την εξουσία λήψης αποφάσεων. Η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να λειτουργεί για τους ανθρώπους, την κοινωνία και τον πλανήτη, όχι για τα κράτη επιτήρησης ή τον τεχνολογικό καπιταλισμό.

Υποστηρίζουμε:

Ένα νομικό πλαίσιο το οποίο θα προστατεύει από κάθε μορφή παρακολούθησης.
Διαδικτυακή Ουδετερότητα, δηλαδή, ότι οι κυβερνήσεις και οι διαδικτυακοί πάροχοι πρέπει να έχουν την ίδια αντιμετώπιση απέναντι σε όλα τα δεδομένα στο διαδίκτυο, χωρίς να διαχωρίζουν χρήστες, περιεχόμενο, πλατφόρμες, εφαρμογές, εξοπλισμό και τρόπους επικοινωνίας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι ούτε οι κυβερνήσεις ούτε οι εταιρείες θα μπορούν να μας επιτηρούν και να επεμβαίνουν στη ζωή των πολιτών.
Ελεύθερη διακίνηση γνώσης. Η πληροφορία και η γνώση η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο διαδίκτυο είναι τεράστια. Βιβλία, επιστημονικά περιοδικά, άρθρα. Η πλειοψηφία όμως αυτών είναι κάτω από τον έλεγχο των μεγάλων εκδοτικών οίκων και άλλων εταιρειών εκμεταλλευόμενες τα δικαιώματα και πουλώντας τη γνώση, ώστε να την κάνουν διαθέσιμη μόνο για αυτούς που έχουν να πληρώνουν για να την αποκτήσουν. Η ανάγκη για τη στήριξη αδειών όπως αυτές των creative commons ή παρόμοιων που οδηγούν στην ελεύθερη διάθεση της γνώσης είναι επιτακτική.
Ελεύθερο Λογισμικό. Η διάδοση και η χρήση ελεύθερου λογισμικού είναι σημαντική όχι μόνο γιατί ενισχύει τη συνεργατική δομή παραγωγής αλλά και επειδή το λογισμικό που παράγεται είναι από τα πιο ασφαλή και πολύ δύσκολο να επιτηρηθούν από το κράτος ή τις ιδιωτικές εταιρείες.
Σύνδεση με τα κινήματα. Στο διαδίκτυο έχουν δημιουργηθεί πολλά κινήματα και κοινότητες αντίστασης, οι οποίες βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία για να βρεθούν ένα βήμα μπροστά από τις αντιδραστικές πολιτικές ρυθμίσεις, χωρίς να αρθρώνουν μια συνεπή πολιτική φωνή αντίστασης ή να συνδέσουν τον αγώνα τους με τους γενικότερους λαϊκούς και δημοκρατικούς αγώνες. Σημαντικό είναι να συναντήσουμε και να οσμωθούμε με τα κινήματα αυτά, εμπλουτιζόμενες/οι από τις εμπειρίες και τρόπους αγώνα τους, αλλά ταυτόχρονα να τα επηρεάσουμε προς πολιτικό χαρακτήρα.
Αποποινικοποίηση του λόγου, κατάργηση του νόμου περί ασέμνων. Περιορισμός της χρηματικής ικανοποίησης για ηθική βλάβη από αδικοπραξίες σχετιζόμενες με την προσβολή της προσωπικότητας.
Αναγνώριση και σεβασμός του δικαιώματος αυτοδιαχείρισης των κοινοτήτων που παράγουν και μοιράζονται πνευματικά κοινά αγαθά, που σημαίνει ότι ο παραγωγός διατηρεί πλήρη, μερικά ή καθόλου δικαιώματα στην πνευματική του εργασία, ανάλογα με τη βούλησή του και αναγνωρίζονται συλλογικά πνευματικά δικαιώματα στις κοινότητες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή συλλογικών διανοητικών αγαθών.
Απαρέγκλιτη εφαρμογή του απορρήτου των επικοινωνιών στο διαδίκτυο, αναβάθμιση της ΑΔΑΕ, λήψη DNA μόνο με τη συναίνεση του υποκειμένου, απαγόρευση του εμπορίου προσωπικών δεδομένων.
Ριζοσπαστικός Εκδημοκρατισμός – απλοποίηση στις σχέσεις κράτους – πολίτη, συλλογικά δικαιώματα για πρόσβαση του καθενός στη δημόσια πληροφορία, πλήρης διαφάνεια στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, στα οικονομικά δεδομένα κτλ, διαβουλευτική ηλεκτρονική δημοκρατία, ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα.

3.14. Άτομα με αναπηρία

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι με αναπηρία (ΑμεΑ) στη χώρα μας και τις οικογένειές τους ζουν σε δραματικές συνθήκες. Το δικαίωμα των ΑμεΑ στην υγεία, την ειδική αγωγή, την αποκατάσταση και την ψυχική υγεία είναι μια εντολή δικαιοσύνης και κοινωνικό δικαίωμα συνταγματικής περιωπής. Τα άτομα με αναπηρίες θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν με ίσα δικαιώματα σε όλους τους τομείς της ζωής – από το δικό τους σπίτι μέχρι τις δημόσιες συγκοινωνίες, στα κέντρα άθλησης ή το θέατρο. Θέλουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να στηρίζει όλα τα παιδιά – με και χωρίς αναπηρίες – ανάλογα με τις ανάγκες τους. Τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να μπορούν να ασκούν επαγγέλματα που να ανταποκρίνονται στις επιθυμίες και τις ικανότητές τους.

Στην Ελλάδα η πλήρης συμπερίληψη προχωρεί με αργά βήματα, ειδικά στον τομέα της εκπαίδευσης ενώ εμφανίζεται ακόμα χειρότερη στους τομείς της διαβίωσης και της εργασίας, λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης.

Βασική μας πρόταση είναι η εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης (ΕΣΔ) από το 2025 έως το 2035 και ενός Ταμείου Συμπερίληψης και Μακροχρόνιας Φροντίδας για την υλοποίηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία με βάση τη διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Μέχρι την εκπόνηση και υλοποίηση του σχεδίου αυτού, υποστηρίζουμε:

Δωρεάν παροχή όλων των απαραίτητων θεραπειών, φαρμάκων, αναλώσιμων υγειονομικών υλικών, με πλήρη και επαρκή χρηματοδότηση του συστήματος από τον κρατικό προϋπολογισμό, με ταυτόχρονη κατάργηση για τα ΑμεΑ κάθε καταβολής εισφορών στους Κλάδους Υγείας των ασφαλιστικών τους Ταμείων (κατά ρητή υλοποίηση της επιταγής του Άρθρου 21 του Συντάγματος).
Πλήρες δημόσιο δίκτυο πρώιμης και έγκαιρης διάγνωσης της αναπηρίας καθώς και σύστασης Κέντρων Αποκατάστασης σε όλα τα επίπεδα. Ταυτόχρονα ίδρυση δικτύου Συνοδών και Φροντιστών για ανάπηρους
Ενοποίηση όλων των επιδομάτων αναπηρίας σε ένα και μετατροπή του σε ειδική κοινωνική σύνταξη.
Άμεση ανάγκη είναι η επέκταση του σχετικού επιδόματος (κοινωνικής σύνταξης) σε μεγάλες κατηγορίες αναπήρων που σήμερα κακώς έχουν εξαιρεθεί από αυτό, όπως τη μεγάλη ομάδα των ημιπληγικών, των κωφών από 18 έως 65 ετών, των πασχόντων από γεροντική άνοια και άλλες εκφυλιστικές ασθένειες,
Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους τόπους δουλειάς, κατοικίας, ψυχαγωγίας και άθλησης. Διεύρυνση των ποσοστώσεων για προσλήψεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για όσους είναι ικανοί προς εργασία.
Εκσυγχρονισμός του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού στην κατεύθυνση της θέσπισης της προσβασιμότητας των αναπήρων σε όλες τις νέες κατασκευές, δημόσιες και ιδιωτικές
Δωρεάν χρήση όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς από τα ΑμεΑ και θέσπιση επιχορήγησης θεάτρων, κινηματογράφων και ξενοδοχείων για δωρεάν χρήση των παρεχόμενων αγαθών και υπηρεσιών από τα ΑμεΑ.
Κατάρτιση πλαισίου υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής προστασίας για παιδιά, καθώς και ανθρώπινο δυναμικό που να στηρίζει ανάπηρα παιδιά σε δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της πρώιμης συμπερίληψής τους στη μαθησιακή διαδικασία μαζί με τους συνομηλίκους τους.

3.15. Ζώα

Όλα τα ζώα έχουν δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή διαβίωση. Πιστεύουμε στη μεταχείριση των ζώων με το σεβασμό που αντιστοιχεί σε ένα ζώντα οργανισμό, καταδικάζοντας απερίφραστα την αντικειμενοποίησή τους ως εμπόρευμα, που οδηγεί σε πρακτικές που εξομοιώνονται με αυτές των βασανιστηρίων. Επιπλέον, ενθαρρύνουμε μια περιβαλλοντικά, ανθρωπιστικά και ηθικά υπεύθυνη διατροφή είτε αυτή διέπεται από τις αρχές της ecotarian διατροφής είτε από αυτές της χορτοφαγίας.

Υποστηρίζουμε:

Ορθολογική διαχείριση του πληθυσμού των αδέσποτων με εντατικοποίηση στειρώσεων σκυλιών και γατών – επανένταξη αυστηρά στη γειτονιά τους.
Στήριξη των Δήμων με αύξηση των κονδυλίων για τη στείρωση και την περίθαλψη αδέσποτων ως το ύψος που θα επαρκεί για το σύνολο των περιστατικών, ίδρυση Δημοτικών Κτηνιατρείων, δημιουργία Πάρκων, τσιπάρισμα, έλεγχο μικροτσίπ / βιβλιαρίων / στείρωσης στα δεσποζόμενα, νομική/πρακτική υποστήριξη σε καταγγελίες κακοποίησης ζώων, δηλητηριάσεις κ.ά.