Επιδιώκουμε ριζικό επαναπροσανατολισμό της οικονομίας, ώστε να είναι βιώσιμη, προσαρμοσμένη στις κοινωνικές ανάγκες, κοντά στον άνθρωπο, με σεβασμό στο περιβάλλον, μια οικονομία ανθεκτική σε έκτακτες καταστάσεις, διατροφικής και ενεργειακής αυτάρκειας, που θα διασφαλίζει βιώσιμη ευημερία για όλες και όλους.
Προωθούμε ένα νέο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης πέρα από τον παραγωγισμό και την αέναη ανάπτυξη, όπως αναλύεται από τη θεωρία της απομεγέθυνσης, με πλήρη αποσύνδεση της οικονομικής προόδου από τις υπέρμετρες απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, από την επιβάρυνση του πλανήτη και του κλίματος, αλλά και από τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Θέλουμε βιώσιμο και ποιοτικό αγροτικό τομέα και βιομηχανική παραγωγή συμβατή με το συνολικό πρόγραμμα που προτείνουμε για την οικονομία.
Κεντρική θέση έχει για εμάς η έξοδος της ελληνικής οικονομίας από τις στρεβλώσεις που τη μαστίζουν: υπέρμετρη στήριξη στην κατανάλωση και τον μαζικό τουρισμό, τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης και πράσινης εργασίας στην Ευρώπη, μείωση της αγροτικής παραγωγής, χαμηλή κυκλική οικονομία και ΚΑΛΟ, πανευρωπαϊκή πρωτιά στην ανεργία των νέων, έλλειμμα διαφάνειας και ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, στρεβλή φορολόγηση, αποψίλωση των ορεινών-ημιορεινών περιοχών και των μη τουριστικών νησιών από ενεργό πληθυσμό και οικονομικές δραστηριότητες, υπέρμετρα υψηλή ενεργειακή κατανάλωση ανά μονάδα ΑΕΠ, απουσία σύνδεσης της παιδείας με τις ανάγκες για νέο, βιώσιμο προσανατολισμό της οικονομίας και της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό δίνουμε προτεραιότητα στη δραστική αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, στηρίζοντας τομείς έντασης σε εργασία και πράσινες θέσεις εργασίας, καλύτερους μισθούς, μείωση των ωρών εργασίας, σεβασμό στον εργαζόμενο και μειωμένη επιβάρυνση της μισθωτής εργασίας, με ικανοποιητικά αποτελέσματα στην παραγωγικότητα και τον βαθμό ευτυχίας και ικανοποίησης των εργαζομένων.
Βιώσιμη επιχειρηματικότητα
Προωθούμε εκτεταμένες επενδύσεις για μετασχηματισμό τομέων όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και τα κτίρια, που μπορούν να είναι κορμός μιας πράσινης στροφής για όλη την οικονομία: δίνουμε έμφαση στη διευκόλυνση τέτοιων επενδύσεων από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Υποστηρίζουμε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και σημαντικές δυνατότητες για θέσεις εργασίας, όπου η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες και οι πράσινες ειδικότητες (βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, οικοτουρισμός, ενεργειακή αναβάθμιση-ανακαινίσεις επαναχρήσεις κτιρίων, κυκλική οικονομία, απορρίμματα – κομποστοποίηση, τεχνολογίες για την προστασία του περιβάλλοντος, εκπαίδευση για την αειφορία, κοινωνική φροντίδα).
Επιδιώκουμε τον μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης, με απλοποίηση διαδικασιών και επαρκή στελέχωση των υπηρεσιών και τις αναγκαίες αλλαγές για ταχύτερη και ορθότερη απονομή της δικαιοσύνης.
Σχετικά με τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στη στήριξή τους σε καιρούς οικονομικής κρίσης και την πρόσβασή τους στις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις. Υποστηρίζουμε κίνητρα και διευκολύνσεις για δικτύωση και συνεργασία τους, αλλά και για καινοτομία, εξοικονόμηση ενέργειας και προώθηση κυκλικής οικονομίας με δημιουργία θεματικών πάρκων. Επιπλέον κίνητρα και εργαλεία προτείνουμε για πολύ μικρές επιχειρήσεις που θέλουν να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους και να φτάσουν σε μικρό ή μεσαίο μέγεθος. Στο πλαίσιο αυτό στηρίζουμε την μικρή οικογενειακή επιχείρηση.
Εστιάζουμε ιδιαίτερα στην αύξηση της απασχόλησης των γυναικών και των νέων ατόμων. Προωθούμε θέσεις εργασίας για τις γυναίκες με ίσες ευκαιρίες και απολαβές, μέσω θετικών δράσεων και φορολογικών κινήτρων. Ιδιαίτερη μέριμνα δίνουμε για τη στήριξη του συνδυασμού της φροντίδας των παιδιών με την εργασία, τόσο τη μισθωτή όσο και αυτή των ελεύθερων επαγγελματιών. Δίνουμε έμφαση στις δομές υποστήριξης της γονεϊκότητας και σε στοχευμένη φορολογική ελάφρυνση.
Κανόνες για την Αγορά
Για εμάς που υποστηρίζουμε την Πολιτική Οικολογία, η ελευθερία της εθνικής και ευρωπαϊκής αγοράς πρέπει να ρυθμίζεται από κανόνες που την καθιστούν ταυτόχρονα και αποδοτική για τους πολλούς και δίκαιη, ώστε η οικονομία να διασφαλίζει ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο για όλους. Η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί θεμέλιο λίθο κάθε ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας: τη θετικότερη σχέση με το φυσικό περιβάλλον, άλλωστε, είχαν πάντα κοινωνίες με περιορισμένες ανισότητες και ισχυρή κοινωνική συνοχή. Θεωρούμε σημαντικό, η οικονομία να αξιολογείται και πέρα από το ΑΕΠ, ιδιαίτερα με δείκτες ευημερίας και κοινωνικής συνοχής.
Υποστηρίζουμε μόνο επενδύσεις που αφήνουν πραγματικό καθαρό όφελος για την κοινωνία, το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές. Σχέδια που υποβαθμίζουν ή δεσμεύουν συλλογικά αγαθά, μεταφέροντας το κόστος στην κοινωνία και στο περιβάλλον, δεν αποτελούν για εμάς αποδεκτές επενδύσεις. Επιδιώκουμε πολιτικές αποθάρρυνσης της ανόδου των αξιών γης όπως συμβαίνει με το real estate και τον υπερτουρισμό, έτσι ώστε να μην επιβαρύνεται το κόστος ζωής και οικονομικής δραστηριότητας.
Κυκλική οικονομία
Οι κανόνες της κυκλικής οικονομίας οδηγούν την οπτική μας «πίσω στα βασικά», υπενθυμίζοντας πως θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τους πόρους όλων των μορφών – όπως ενέργεια, νερό, υλικά – ακριβώς όπως είναι: πεπερασμένοι και πολύτιμοι. Μια πλήρης προσέγγιση κύκλου ζωής που λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη του μετασχηματισμού συστημάτων, που απαιτείται για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης, της απώλειας της φύσης και της αυξανόμενης ανισότητας.
Ωστόσο, στη χώρα μας χαμηλές παραμένουν οι επιδόσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων, αφού η ανακύκλωση καλύπτει μετά βίας το 20% όταν στόχος για το 2030 είναι το 80% με αύξηση των ρευμάτων από (7) στα (14).
Ειδικότερα προτείνουμε:
- Αναβάθμιση του ρόλου και της λειτουργίας του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης σε στελεχωμένη και αποτελεσματική Ανεξάρτητη Αρχή.
- Διαμόρφωση σε κάθε Δήμο, μέσα από διάλογο, Ολοκληρωμένου Σχεδίου Εναλλακτικής Διαχείρισης των απορριμμάτων με ιεράρχηση στόχων, χρονοδιάγραμμα, εργαλεία εφαρμογής και συγκεκριμένους ποσοτικούς δεσμευτικούς στόχους.
- Εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης με κάδους σε κάθε γειτονιά για χωριστή συλλογή: χαρτιού, χαρτονιού, υλικών συσκευασίας σε ξεχωριστά ρεύματα (πλαστικών, μετάλλων, γυαλιού κ.α. ) οργανικών υλικών (αποφάγια, κλαδέματα) και υπολειμμάτων.
- Πρόγραμμα για χωριστή συλλογή των μαγειρικών λαδιών, σε πρώτη φάση από καταστήματα φαγητού και ξενοδοχεία.
- Επιδοτούμενα, εθελοντικά προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης στον κήπο ή στο μπαλκόνι.
- Πολιτική στήριξη και αποτελεσματική εφαρμογή των προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης για τις άλλες κατηγορίες ειδικών αποβλήτων (ελαστικά, ορυκτέλαια και συσκευασίες τους, οχήματα, μπάζα, μπαταρίες, συσσωρευτές και ηλεκτρικά – ηλεκτρονικά είδη) με βάση την “ευθύνη του παραγωγού” για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων.
- Κομποστοποίηση των κλαδεμάτων από πάρκα και δρόμους σε κατάλληλους δημοτικούς χώρους και δωρεάν διανομή του κομπόστ για κήπους και γλάστρες.
- Υιοθέτηση νέων πιο δίκαιων συστημάτων χρέωσης των τελών καθαριότητας με βάση την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγεται, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η ποσότητα τους.
- Διοργάνωση ανταλλακτικών αγορών και στήριξη του επισκευαστικού κλάδου.
- Διαβάθμιση των ποσοστών ενίσχυσης επιχειρήσεων, με βασικό κριτήριο την περιβαλλοντική απόδοση, την εξοικονόμηση πρώτων υλών, την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.
- Ενισχύουμε πρωτοβουλίες αυτοδιαχείρισης των αποβλήτων σύμφωνα με το Ν. 4819/2021 ιδιαίτερα για κοινωνικούς συνεταιρισμούς και οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία
Στηρίζουμε την Κοινωνική Οικονομία ως τον 3ο πυλώνα της οικονομίας και τη συμμετοχική διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το συγκεκριμένο τομέα με απλοποίηση διαδικασιών και κίνητρα, με στήριξη όλων των συνεταιριστικών φορέων. Προωθούμε πράσινες προμήθειες και προμήθειες κοινωνικής αναφοράς σε όλο τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ως καταλύτη για πράσινη στροφή της οικονομίας αλλά και κοινωνική συνοχή.
Χρειάζεται ένα ανοικτό αξιοκρατικό σύστημα πέρα από πελατειακές σχέσεις στη διαχείριση των πόρων από το ΕΣΠΑ που προορίζονται για την ΚΑΛΟ, σεβόμενοι τους κανονισμούς του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Σήμερα ελάχιστοι Δήµοι έχουν ολοκληρωµένο σχέδιο για να ενισχύσουν υλικά και θεσµικά την Κοινωνική Οικονοµία, με αποτέλεσμα η ΚΑΛΟ να παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα ως προς την συμμετοχή της στο ΑΕΠ της χώρας.
Αυτό που χρειάζεται είναι αξιοκρατία και διαφάνεια, διαβούλευση με τους φορείς ΚΑΛΟ, στήριξη του συνεταιριστικού κινήματος στο σύνολό του με κωδικοποίηση της νομοθεσίας, μία ισχυρή κοινωνία πολιτών που θα αγκαλιάσει την ΚΑΛΟ και τέλος, σχεδιασμό για ένα εθνικό σχέδιο δράσης όλων των συνεταιριστικών επιχειρήσεων με όσο το δυνατό μεγαλύτερη διάχυση των πόρων και της τεχνογνωσίας. Γενικότερα, υποστηρίζουμε την ανασυγκρότηση και στήριξη των συνεταιρισμών με: α) χρηματοδότηση μέσα από συνεταιριστικές τράπεζες, β) απλοποίηση της νομοθεσίας, γ) εκπαίδευση.
Αξιοπρεπής εργασία
Στηρίζουμε αξιοπρεπή εργασία για όλους και όλες, με δίκαιους όρους αμοιβής, αλλά και παράλληλη προστασία του ελεύθερου χρόνου κάθε ατόμου. Σημαντική για εμάς είναι η βελτίωση των εργασιακών και περιβαλλοντικών όρων εργασίας και η ασφάλεια έναντι ατυχημάτων, η διαμόρφωση κινήτρων και αντικινήτρων για την τήρηση τους και την αποφυγή της παραοικονομίας: οι δυνατότητες παράκαμψης των κανόνων, δρουν και ως αντικίνητρο στην καινοτομία και στη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους.
Συλλογικά αγαθά – Κοινά
Μάχη κατά των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων δεν σημαίνει μόνο θέσεις εργασίας και αναδιανεμητικές πολιτικές, αλλά και αναβάθμιση και προστασία των συλλογικών αγαθών. Απορρίπτουμε τις πιέσεις για εμπορευματοποίηση και υπερεκμετάλλευση κοινών αγαθών όπως το νερό, το έδαφος, το υπέδαφος, ο αέρας, η φύση, η βιοποικιλότητα, το τοπίο, τα δάση, η θάλασσα, ο αιγιαλός, η παραλία, ο δημόσιος χώρος, οι ελεύθερες αστικές και αγροτικές εκτάσεις. Επιδιώκουμε την προστασία της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς που έχουν υποφέρει ιδιαίτερα στη χώρα μας, με τολμηρές νομοθετικές πρωτοβουλίες και κίνητρα με προστασία των παραδοσιακών δραστηριοτήτων στον αστικό ιστό στο πλαίσιο της πολυλειτουργικότητας της πόλης. Κοινό αγαθό είναι επίσης και οι δημόσιες συγκοινωνίες και η βιώσιμη κινητικότητα δεδομένου ότι, τα οδικά δίκτυα αποτελούν μορφή καταπάτησης των κοινών μέσω της ιδιωτικοποίησης της μετακίνησης.
Βιώσιμα δημόσια οικονομικά
Για τη διαφύλαξη των επόμενων γενεών προωθούμε υγιή δημόσια οικονομικά, χωρίς ανεξέλεγκτα ελλείμματα και δανεισμό, στηριγμένα σε δίκαιη φορολογία και σε αποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Το πλαίσιο αυτό οφείλει, όμως, να συμβαδίζει με την παροχή επαρκών συλλογικών αγαθών και κοινωνικής προστασίας, ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης. Επιπλέον, οφείλει να στηρίζει τις εκτεταμένες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της κλιματικής και οικολογικής κρίσης. Πέρα από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, θεωρούμε απαραίτητο οι επενδύσεις αυτές να εξαιρούνται από τους περιορισμούς της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Κοινωνική πρόνοια
Υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης και όχι συρρίκνωσης του Κοινωνικού Κράτους και των υποστηρικτικών μέτρων για το πλέον ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού, που περιλαμβάνει την ενίσχυση των επιδομάτων αλλά και την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, στην εργασία αλλά και στην υγεία με παράλληλη άρση όλων των σχετικών αποκλεισμών.
Δίκαιη φορολογία
Η φορολογία οφείλει να ξεπεράσει τον εισπρακτικό της χαρακτήρα, να γίνει εργαλείο αναδιανομής και δικαιοσύνης, αλλά και ενθάρρυνσης ή αποθάρρυνσης δραστηριοτήτων ανάλογα με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Η φορολογική πολιτική είναι βασικό εργαλείο του κράτους φροντίδας, ώστε να αναβαθμιστούν σε βιώσιμα επίπεδα οι δημόσιες υπηρεσίας υγείας, πρόνοιας και παιδείας. Μια δικαιότερη φορολογική πολιτική με λιγότερους έμμεσους φόρους θα μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες και θα επιτρέψει την πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες του φτωχότερου ενός τρίτου του πληθυσμού.
Προτείνουμε μία φορολογική μεταρρύθμιση με σκοπό την φορολογική δικαιοσύνη μέσα από:
- Αύξηση των φορολογικών εσόδων με την άμεση φορολογία των οικονομικά ισχυρότερων, την μείωση της φορολόγησης των οικονομικά ασθενέστερων καιτημείωση των έμμεσων φόρων
- Διαβάθμιση των συντελεστών του ΦΠΑ με περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, όπως πχ.ελάχιστος ή μηδενικός ΦΠΑ σε βασικά και βιολογικά τρόφιμα, πράσινες τεχνολογίες και σε βασικά είδη περιόδου και βρεφικής φροντίδας.
- Φορολογία του πλούτου, σε αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ, με περιουσιολόγιο για όλους/ες.Ίση μεταχείριση και για την εκκλησία.
- Ισχυρά προοδευτικοί συντελεστές φορολογίας και αφορολόγητο αυξημένο με τα δηλωμένα εισοδήματα της τελευταίας 10ετίας, ώστε οι φοροφυγάδες να επιβαρύνονται περισσότερο.
- Μείωση της φορο-ασφαλιστικής επιβάρυνσης της μισθωτής εργασίας, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Κοινοί συντελεστές φορολόγησης για όλες τις κατηγορίες εισοδημάτων από εργασία.
- Κατάργηση της μείωσης, από το 15% στο 5%, από την κυβέρνηση ΝΔ στη φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών των ΑΕ (μερίσματα).
- Ειδικά φορολογικά κίνητρα και χρηματοοικονομικά εργαλεία για επιχειρήσεις νέων για την πρώτη 3ετία, καθώς και για νέους αγρότες.
- Εισοδηματικά διαβαθμισμένοι περιβαλλοντικοί φόροι (π.χ. ο φόρος άνθρακα), με τα έσοδα να επιστρέφουν στην κοινωνία με δράσεις όπως επενδύσεις για ενεργειακή μετάβαση και κλιματική προσαρμογή, και Ταμείο Διαγενεακής Αλληλεγγύης.
- Στη φορολογία κερδών των επιχειρήσεων, αφορολόγητο ποσό ανά θέση εργασίας για τις πρώτες 10-15 θέσεις κάθε επιχείρησης, με στόχο την προστασία θέσεων εργασίας και τη δημιουργία νέων. Προτείνουμε 20% μείωση των εργοδοτικών εισφορών για νέες θέσεις εργασίας αλλά και για τους άνω των 60 ετών. Μερική συνταξιοδότηση για όσους επιθυμούν να δουλεύουν και μετά τη συμπλήρωση του ορίου συνταξιοδότησης. Ανάλογα εργαλεία θεωρούμε ως απαραίτητα και για την ανεργία των νέων και την προστασία τους από την εργασιακή ευαλωτότητα.
- Προωθούμε άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού, και νομοθετική ρύθμιση για αυτόματη αναπροσαρμογή του κάθε 6 μήνες με βάση την εξέλιξη του διάμεσου εισοδήματος.
Καθολικό Εγγυημένο Εισόδημα
Υποστηρίζουμε τη θεσμοθέτηση Καθολικού Εγγυημένου Εισοδήματος (ΚΕΕ) στο 50% του κατώτατου μισθού, αρχικά για όσους/ες δεν εργάζονται σε πλήρη απασχόληση και δεν έχουν άλλα εισοδήματα: σε περίπτωση μερικής ή σποραδικής απασχόλησης, θα μειώνεται αναλογικά χωρίς να καταργείται -θα δρα ως επίδομα εργασίας. Σε αυτό ενσωματώνονται και τα ήδη υπάρχοντα επιδόματα. Σταδιακή επέκτασή του στο σύνολο του πληθυσμού, χωρίς περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια. Επιδιώκουμε τη χρηματοδότησή του πανευρωπαϊκά, από την ΕΕ.
Σχετικά με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που παραμένει ένα ισχνό επίδομα απορίας, προτείνεται να ενισχυθεί και να αρθούν τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε αυτό μεγάλου μέρους (περίπου τα 2/3) του φτωχότερου και πιο ευάλωτου πληθυσμού.
