Ψήφισμα των Πράσινων
Η θέσπιση βασικού εισοδήματος «καραντίνας» για όλους περιλαμβάνεται στις αναλυτικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην οικονομία και την εργασία και την προστασία εργαζομένων και επιχειρήσεων από την πανδημία του κορωνοϊού, που υιοθέτησε το ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος των Πρασίνων, το οποίο έγινε εξ ολοκλήρου διαδικτυακά στις 21-22 Μαρτίου.
«Οι Πράσινοι ανησυχούμε έντονα για το ντόμινο επιπτώσεων της πανδημίας στη σωματική και ψυχική υγεία των πολιτών αλλά και την οικονομία της Ελλάδας μεσοπρόθεσμα» δηλώνει ο νέος συν-εκπρόσωπος των Πράσινων Ευάγγελος Αστυρακάκης-Ασλάνης.
Η ανάγκη να διατεθεί άμεσα ρευστότητα στην οικονομία σε πρωτοφανή μεγέθη είναι όρος επιβίωσης της πραγματικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας και των νοικοκυριών, ενώ είναι μεγαλύτερη ακόμα και σε σχέση με τα ποσά που διατέθηκαν για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Θα πρέπει να ληφθούν άμεσα πρόσθετα μέτρα με σχεδιασμό που ξεπερνά την περίοδο της πανδημίας διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα επιχειρήσεων, των θέσεων εργασίας και των νοικοκυριών» δηλώνει η δεύτερη συν-εκπρόσωπος των Πράσινων Αλία Παπαγεωργίου.
Οι Πράσινοι ζητούν μεταξύ άλλων από την κυβέρνηση:
- τη θέσπιση βασικού εισοδήματος «καραντίνας» για όλες και όλους όσο διαρκεί η κρίση, αξιοποιώντας νέους ευρωπαϊκούς πόρους αλλά και ανακατανέμοντας υπάρχοντες στο πλαίσιο μιας στρατηγικής για εξασφάλιση βασικού εισοδήματος
- την ελαχιστοποίηση ή και μηδενισμό του ΦΠΑ για προϊόντα και υπηρεσίες που είναι όρος επιβίωσης σήμερα καθώς και νέας μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα
- το πάγωμα των εξώσεων για επαγγελματικές μισθώσεις καθώς και την επανεξέταση του ύψους των ενοικίων για επαγγελματικούς χώρους και κατοικίες, με παράλληλη υιοθέτηση κινήτρων και φοροαπαλλαγών ισόποσων με την μείωση των ενοικίων, για τους ιδιοκτήτες, για δύο τουλάχιστον χρόνια μετά την λήξη της σημερινής κρίσης.
- την αποπληρωμή τρεχουσών υποχρεώσεων και όχι τη μετάθεσή τους στο μέλλον, προς αποφυγή ενός φαινομένου χιονοστιβάδας επιπτώσεων για την οικονομία.
Οι μέχρι σήμερα ανακοινωμένες πολιτικές και μέτρα δεν θέτουν τις βάσεις για μια βιώσιμη, κοινωνική, καινοτόμα, πράσινη οικονομία που να δουλεύει για όλες και όλους, το περιβάλλον και τις μελλοντικές γενιές. Απαιτείται άμεση δράση μεγάλης κλίμακας για την οικονομία με μακρόπνοο σχεδιασμό ώστε να αποφευχθεί πάση θυσία μια ακόμη παρατεταμένη κρίση στην Ελλάδα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των προτάσεων των Πρασίνων:
Αναλυτικά η κριτική και οι προτάσεις των Πράσινων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην οικονομία και την εργασία:
- Η οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών είναι σε ιστορικό χαμηλό από την προηγούμενη δημοσιονομική κρίση και δεν υπάρχουν αποθεματικά για να επιβιώσουμε μέσα στη νέα κρίση.
- Το ΔΝΤ ετοιμάζεται για δάνεια ύψους 1 τρις δολαρίων για τις χώρες που αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρό πρόβλημα, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και άλλες πηγές ετοιμάζονται για ποσά που θα υπερβαίνουν τα 2 τρις ευρώ. Η ΕΚΤ δημοσιοποίησε για τον σκοπό αυτό το Emergency Purchase Programme (PEPP).
- H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε μια σειρά από πρωτοβουλίες όπως η “Coronavirus Response Investment Initiative (CRII)”, που περιλαμβάνει την αναδιανομή πόρων από τα ταμεία συνοχής για την καταπολέμηση της πανδημίας, και κινητοποίησε μέσω της RESCeu του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας πόρους για την άμεση προμήθεια για τα κράτη μέλη ιατρικού εξοπλισμού, ενίσχυσης μονάδων ΜΕΘ και ενίσχυσης των υποδομών του συστήματος υγείας, ενώ απελευθέρωση την δυνατότητα Κρατικών Ενισχύσεων από τα κράτη μέλη για την διάσωση της οικονομίας (State Aid Temporary Framework).
- Το ευρωπαϊκό δίκτυο κοινωνικής οικονομίας “Social Economy Europe” σε συνεργασία με το CEPES επεξεργάστηκε ένα σχέδιο “EU economic response to COVID19” με το οποίο προτείνει κινητοποίηση 40 δις ευρώ για εγγυήσεις για ΜΜΕ, επιχειρήσεις και mid-caps.
- H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε να συγκεντρώνει σε ηλεκτρονική πλατφόρμα καλές πρακτικές της κοινωνικής οικονομίας (Social Economy Initiatives) στην προσπάθεια καταπολέμησης του COVID19, επισημαίνοντας με αυτόν τον τρόπο τον ρόλο που μπορεί να παίξει η κοινωνική οικονομία στην διαχείριση της κρίσης και την ενίσχυση της αλληλεγγύης (από βοήθεια σε ευάλωτα άτομα, μέχρι φιλοξενία σε τουριστικές εγκαταστάσεις προσφύγων ή ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού) ή για την κινητοποίηση νέων οικονομικών πρωτοβουλιών για την επόμενη μέρα).
- Τα μέτρα που λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο φαίνεται μάλλον να λαμβάνουν υπόψη ότι οι συνθήκες είναι έκτακτες και πρέπει να υπάρχουν επαρκή εργαλεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να εκφραστεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ώστε να μην καταστραφεί η οικονομία, να προστατευθεί η εργασία και να επιβιώσουν όλες οι επιχειρήσεις, όμως είναι καταρχήν ανεπαρκή και άτολμα. Υποτιμούν επίσης τον ρόλο που οφείλει να παίξει η ΕΕ στον κόσμο υποστηρίζοντας χώρες που δεν είναι αρκετά εξοπλισμένες και οργανωμένες υγειονομικά για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας πανδημίας.
- Οι συνθήκες που ζούμε δεν είναι συνηθισμένες, και σωστά παγώνει το “Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης”, και ρυθμίσεις που αφορούν δημοσιονομικούς κανόνες που δεν αντιστοιχούν έτσι κι αλλιώς στην σημερινή πραγματικότητα. Αύριο όμως, πρέπει να διαμορφώσουμε ένα Σύμφωνο Βιωσιμότητας, Κοινωνικής Συνοχής και Πράσινης Οικονομίας, που πηγαίνει πέρα από δημοσιονομικούς στόχους.
- Η ζημιά στην οικονομία μόλις ξεκίνησε και δεν θα περιοριστεί αυτομάτως, ακόμα και αν αντιμετωπιστεί γρήγορα η πανδημία και η υγειονομική κρίση. Το ντόμινο επιπτώσεων στην οικονομία δεν ξέρουμε που θα σταματήσει, αφού τώρα πλήττονται επιπλέον χώρες, οικονομίες και τομείς που δεν είχαν πληγεί από την δημοσιονομική κρίση του 2008. Δεν είναι ακόμα σαφές ποιο θα είναι το ύψος της ζημιάς στην οικονομία, στις επιχειρήσεις, στα κοινωνικά συστήματα και στην απασχόληση, αλλά τα μεγέθη είναι συγκρίσιμα με αυτά της ανοικοδόμησης της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν θα διασφαλιστούν χωρίς την κινητοποίηση των υπαρχόντων αλλά και σημαντικών νέων πόρων, δεν επαρκεί μια λογική ‘business as usual”.
- Οι αναγκαίοι πόροι θα διασφαλιστούν μόνο αν οι στόχοι των πολιτικών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία και την εργασία θέτουν από σήμερα τις βάσεις (ανα)συγκρότησης την επόμενη μέρα ενός νέου μοντέλου οικονομίας και αν συνδεθούν με αυτούς για την Πράσινη Κοινωνική Συμφωνία (Green Social Deal) ώστε η οικονομία να γίνει ανθεκτική, κοινωνικά υπεύθυνη, πράσινη και κλιματικά ουδέτερη. Έτσι, η διάθεση δημόσιων πόρων για αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην οικονομία θα εξυπηρετήσει κι άλλους κοινωνικούς, κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, θα λειτουργήσει ως επένδυση, όχι ως διάθεση χρημάτων στα τυφλά. Με άλλα λόγια θα αλλάξει την οικονομία και θα μας γλυτώσει από μελλοντικές κρίσεις (κοινωνικές, κλιματικές, δημοσιονομικές κ.ά.).
- Από την περιορισμένη οικονομική ενίσχυση των 800 ευρώ μένουν εκτός όσοι/ες άνεργοι/ες δεν λαμβάνουν καν επίδομα, οι άστεγοι/ες, όσοι/ες ζουν στο δρόμο, όσοι/ες έχουν χρέη τα οποία δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν σταθερά, όσοι/ες έτσι κι αλλιώς κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους, αυτοαπασχολούμενοι/ες ή ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δεν είναι σε θέση να ανακάμψουν με βιώσιμο τρόπο και έτσι είναι ασυνεπείς στην αποπληρωμή δανείων κ.ά. Αυτό θα προκαλέσει άμεσα μια μεγάλη κοινωνική κρίση, που θα μετατραπεί και σε οικονομική και δημοσιονομική.
- Έχοντας την κακή εμπειρία από τις πολιτικές και τα μέτρα που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης την προηγούμενη δεκαετία και που οδήγησαν σε επέκταση της κρίσης και της ζημιάς που προκλήθηκε, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουν ότι τα μέτρα για την οικονομία και την εργασία πρέπει να περιλαμβάνουν όλους τους πολίτες, να ληφθούν τώρα και όχι αργότερα, να είναι ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά, να αποδεικνύονται αποτελεσματικά κι όχι κατακερματισμένα και να επιτυγχάνουν το στόχο τους πραγματικά και όχι επικοινωνιακά. Καθώς επίσης, να ενισχύσουν την μεγάλη πράσινη και κοινωνική στροφή που χρειάζεται η κοινωνία και η οικονομία μας. Ακόμα και στην πανδημία, χρειάζεται μια πράσινη στρατηγική για την οικονομία και την κοινωνία.
- Μέσα στην κρίση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν ανέστειλε την λειτουργία του, σε αντίθεση με την αναστολή εργασιών της Ελληνικής Βουλής και την νομοθέτηση πάλι με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ). Το Ευρωκοινοβούλιο δεν δέχθηκε υποβάθμιση του ρόλου του ως συνομοθέτη και διαμορφωτή των πολιτικών αλλά καταφέρνει, παρά την διακοπή των συνεδριάσεων δια ζώσης, να παίζει καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση πολιτικών και εργαλείων για την αντιμετώπιση της κρίσης στην υγεία, στην κοινωνία, στην οικονομία κι εργασία. Οι Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου αλλά και η Ολομέλεια έχουν λόγο και συναποφασίζουν για τα μέτρα, προτείνουν πολιτικές, όπως π.χ. η Επιτροπή Προϋπολογισμού για τα θέματα της διάθεσης πόρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία, η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης στα θέματα γρήγορης κι ευέλικτης αλλαγής των Κανονισμών για την παροχή ρευστότητας από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, ενώ η Ολομέλεια έχει προγραμματιστεί να γίνεται με ψηφιακό τρόπο εξ αποστάσεως για να αποφασίζει για μια σειρά σοβαρών θεμάτων σε σχέση με την κρίση.
- Το ελληνικό κοινοβούλιο, τα περιφερειακά και δημοτικά συμβούλια και οι κοινωνικές δομές πρέπει να έχουν ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό των άμεσων αλλά και των μακροπρόθεσμων μέτρων. Η κυβέρνηση καλώς οικοδομεί δομές εξ αποστάσεως εργασίας για σχολεία, πανεπιστήμια και υπηρεσίες αλλά έχει βάλει στον πάγο τη Βουλή σε αντίθεση π.χ. με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η δημοκρατία πρέπει να δυναμώσει, όχι να υποχωρήσει μπροστά στην υγειονομική κρίση.
- Απαιτούνται και σε εθνικό επίπεδο πολιτικές και χρηματοοικονομικά εργαλεία που θα διασώσουν τόσο την οικονομία όσο και το παραγωγικό δυναμικό και την κοινωνία, δηλαδή τις επιχειρήσεις, την εργασία και τα νοικοκυριά.
- Τα μέχρι σήμερα ανακοινωθέντα μέτρα στη χώρα μας όχι μόνο είναι ανεπαρκή σε μέγεθος και φιλοδοξία, αλλά αφήνουν απέξω μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, αυτούς που η επιχείρησή τους δεν δουλεύει αλλά τα κόστη τρέχουν, όσες επιχειρήσεις και επαγγελματίες έχουν καταστραφεί αλλά επειδή έχουν χρέη και δάνεια σήμερα αποκλείονται από οποιαδήποτε μέτρα, τους εργαζόμενους που δεν θα έχουν αύριο χρήματα ούτε για τα βασικά, το φαγητό τους, ή τις ανάγκες των παιδιών τους, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία που χρειάζονται, πέρα από φάρμακα, και φροντιστές (συχνά άτυπους), υπηρεσίες και υλικά που δεν θα μπορούν να τα “αγοράσουν”, τους ελεύθερους επαγγελματίες που δεν είναι επίσημα άνεργοι αλλά στην πραγματικότητα είναι και άνεργοι και χωρίς βασικό εισόδημα, τους άστεγους που δεν μπορούν να μείνουν …σπίτι γιατί απλούστατα δεν έχουν σπίτι (!), τους πρόσφυγες που ζουν σε άθλιους καταυλισμούς και δεν μπορούν να τηρήσουν τα μέσα προστασίας, καθαριότητας και υγιεινής, τους ανθρώπους με χρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας κ.ά.
- Η νέα κρίση θα συμβάλλει σε μεγάλη ανακατανομή της γης και της περιουσίας προς όφελος όσων έχουν επαρκή κεφάλαια και δυνατότητες ρευστότητας ή δανεισμού με πολύ χαμηλά επιτόκια, ακόμα μεγαλύτερη από αυτήν που συντελέστηκε στην περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης, αν δεν ληφθούν γενναία μέτρα στη βάση νέων προσεγγίσεων και μιας νέας πολιτικής για την στέγη, την αγορά ακινήτων, τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας, τις μισθώσεις.
Με δεδομένο ότι όλοι βιώνουμε τον αποκλεισμό και τις επιπτώσεις της πανδημίας είναι σημαντικό να μην μείνει ούτε ένας άνθρωπος μόνος, αβοήθητος και στο δρόμο. Γι αυτό προτείνουμε:
- Χρηματοδότηση με διαδικασίες επείγουσας παρέμβασης όπως συμβαίνει μετά από μια μεγάλη φυσική ή τεχνολογική καταστροφή – εκείνων των κοινωνικών δομών / υποδομών και της ψηφιακής οργάνωσης σε όλα τα επίπεδα, που ανταποκρίνονται ή μπορεί να προσαρμοστούν στις ανάγκες αυτών που τις χρειάζονται σήμερα.
- Ελαχιστοποίηση ή και μηδενισμό του ΦΠΑ για προϊόντα και υπηρεσίες που είναι όρος επιβίωσης σήμερα καθώς και νέα μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα.
- Γενναία ενίσχυση των συστημάτων υγείας, φροντίδας και περίθαλψης αλλά και όλων των κοινωνικών υποδομών που χρειάζονται με προτεραιότητα στην κοινωνική και τεχνολογική καινοτομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα για να στηριχθούν όσοι/ες είναι πιο ευάλωτοι/ες, όπως το σύστημα φροντίδας των ατόμων με αναπηρία, των ηλικιωμένων, των κοινωνικά αποκλεισμένων κ.ά. στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για “υγεία για όλους και όλες”, καθώς και για την “υγιή και ενεργή γήρανση όλων”.
- Καθολικό εισόδημα “κοινωνικής απομόνωσης / καραντίνας” για όλους/όλες όσο διαρκεί η κρίση, αξιοποιώντας νέους ευρωπαϊκούς πόρους αλλά και ανακατανέμοντας υπάρχοντες πόρους σε διάφορα προγράμματα, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που πρέπει να δούμε αύριο για εξασφάλιση βασικού εισοδήματος για όλους/ες. Δεν μπορούν να μείνουν εκτός μέτρων στήριξης όσοι είναι ήδη άνεργοι και δεν λαμβάνουν καμία οικονομική στήριξη, δεν έχουν μπει ακόμα στην εργασία λόγω των υψηλών ποσοστών ανεργίας, όσοι είναι άστεγοι και περιθωριοποιημένοι, όσοι χρεοκόπησαν συχνά όχι εξαιτίας δικών τους λαθών ή έχουν κόκκινα δάνεια ή αδυνατούν να βγουν από την προηγούμενη δημοσιονομική κρίση. Αυτές οι κατηγορίες αποτελούν συνολικά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και δεν μπορεί όλοι αυτοί οι άνθρωποι να μείνουν απροστάτευτοι και μόνοι, πλήρως κατεστραμμένοι.
- Ευρωπαϊκή και κρατική ενίσχυση καθώς και μηδενικού επιτοκίου δάνεια σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, περιλαμβανομένων των κοινωνικών συνεταιριστικών, νέων ανέργων και start-ups, τόσο για την λειτουργία και επανέναρξη της λειτουργίας τους όσο και για κεφάλαια κίνησης αλλά και εκκίνησης για ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να αναζωογονηθεί πραγματικά η οικονομία. Θεωρούμε ότι πρέπει η έμφαση να είναι σε τεχνολογικά, κοινωνικά και πράσινα καινοτόμους τομείς (για παράδειγμα ψηφιοποίηση της οικονομίας και των υπηρεσιών, εξ αποστάσεως εργασία και σύγχρονη ή και ασύγχρονη εκπαίδευση, ενεργειακή αποτελεσματικότητα κτιρίων, αυτοπαραγωγή με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ψηφιακούς συμψηφισμός, αυτοματισμοί στην παραγωγή, ψηφιακή υγεία και συστήματα διαδραστικής ενημέρωσης κι επικοινωνίας με άτομα που έτσι κι αλλιώς είναι αναγκασμένα να παραμένουν και χωρίς την κρίση στο σπίτι) αλλά και απασχόληση σε τομείς που είναι αναγκαίοι για την μείωση των επιπτώσεων στην υγεία καθώς στην κοινωνία.
- Ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στην διαμόρφωση και υιοθέτηση κατάλληλων μέτρων (ενισχύσεις, εγγυήσεις, επιδότηση απασχόλησης, άτοκα δάνεια) για την κοινωνική οικονομία και τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, όχι απλώς για την επιβίωση τους, όπως θα ισχύσουν για όλες τις επιχειρήσεις, αλλά και για την ενίσχυση του ρόλου που μπορεί να παίξουν για οργάνωση μέσα στην κρίση της κοινωνικής αλληλεγγύης προς όσους έχουν ανάγκη και την ενίσχυση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών υποδομών, της ενεργειακής μετάβασης και της κλιματικής προστασίας την επόμενη μέρα.
- Πάγωμα των εξώσεων για επαγγελματικές μισθώσεις καθώς και επανεξέταση του ύψους των ενοικίων για επαγγελματικούς χώρους και κατοικίες, με παράλληλη υιοθέτηση κινήτρων και φοροαπαλλαγών ισόποσων με την μείωση των ενοικίων, για τους ιδιοκτήτες, για δύο τουλάχιστον χρόνια μετά την λήξη της σημερινής κρίσης.
- Νέες προσεγγίσεις και εργαλεία εφαρμογής που θα επιτρέψουν να δούμε τα θέματα της ιδιοκτησίας γης και κτιρίων μέσα από μια νέα στρατηγική, όπως κοινωνική / συνεργατική κατοικία για να διασφαλιστεί το δικαίωμα στη στέγη για όλους/όλες, αντί της απέλπιδος προσπάθειας και με μεγάλο κόστος απόκτησης ιδιωτικής κατοικίας, δημιουργία “Ταμείων Κοινωνικής Γης (Community Land Fund)” ή συλλογικής (επαν)αγοράς των κατοικιών και επιχειρήσεων που έχουν περάσει στον έλεγχο τραπεζών ή funds (housing cooperatives).
- Διάθεση μεγάλων ποσών και διαμόρφωση κατάλληλων χρηματο-οικονομικών και φορολογικών εργαλείων που θα ενισχύσουν μια Πράσινη Κοινωνική Συμφωνία / Green Social Deal που συμβάλλει στην αντιμετώπιση κι άλλων προβλημάτων, την εποχή του κορωνοϊού, με στόχο να προσαρμόσουμε την οικονομία στα νέα δεδομένα, να κάνουμε την οικονομία πιο ανθεκτική και λιγότερο εξαρτημένη από μεγάλες εισαγωγές ενέργειας, πρώτων υλών κ.ά.
Να προετοιμαστούμε για να περιορίσουμε την επόμενη μεγάλη κρίση που έρχεται και είναι πιο βίαιη από τον κορωνοϊό, την κλιματική κατάρρευση / κρίση.
Να αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα όλες τις κρίσεις:
- Η κρίση που προκαλείται από την πανδημία δεν πρέπει να κρύψει αλλά αντιθέτως θα πρέπει να μας κάνει να δούμε με διαφορετική ματιά τις άλλες κρίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και έχουν εξίσου ή ακόμα πιο σοβαρές επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα ή και θα επηρεαστούν καθοριστικά από την σημερινή υγειονομική κρίση:
- υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση, που προκαλεί ετησίως 13.000+ πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα, 400.000 στην ΕΕ και πάνω από 700.000 σε παγκόσμιο επίπεδο,
- κλιματική κρίση, που σύμφωνα με τις επιστημονικές προειδοποιήσεις προκαλεί ήδη πάνω από 30.000 πρόωρους θανάτους και στο μέλλον θα ευθύνεται για πάνω από 350.000 επιπλέον θανάτους λόγω της αύξησης της έντασης και συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων και αλλαγών στις συνθήκες ζωής σχεδόν του συνόλου της ανθρωπότητας.
- οικολογική κρίση, που οδηγεί στην εξαφάνιση μοναδικών οικοσυστημάτων, οικοτόπων και ειδών, αυτό που έχει χαρακτηριστεί ως η 6η μαζική εξαφάνιση ειδών, που όμως αυτή τη φορά οφείλεται σε ανθρωπογενείς αιτίες,
- κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες που έχουν θέσει στο περιθώριο μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας όχι μόνο στον λιγότερο αναπτυγμένο κόσμο αλλά και στις πλούσιες χώρες, συμβάλλοντας όχι μόνο σε σημαντικά κοινωνικά προβλήματα αλλά και σε προβλήματα υγείας, επιβίωσης και αξιοπρεπούς διαβίωσης, ενώ παρά τις όποιες βελτιώσεις έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια αφήνει εκατομμύρια ανθρώπους, μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά, εκτεθειμένους σε κινδύνους απώλειας της ζωής τους λόγω ελλιπούς διατροφής, ανυπαρξίας καθαρού νερού και συστημάτων αποχέτευσης, περιβαλλοντικής υποβάθμισης ή αδυναμίας πρόσβασης σε υπηρεσίες φροντίδας και περίθαλψης ή φαρμάκων ακόμα και για απλές ασθένειες.
Πανδημία και Πράσινη Συμφωνία
- Η πανδημία φαίνεται με μια πρώτη ματιά να βάζει στην άκρη τα θέματα της πράσινης ατζέντας, αλλά αυτό θα ήταν μεγαλειώδες λάθος, Αντίθετα η αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων πρέπει να γίνει αναβαθμίζοντας την πολιτική της Πράσινης Συμφωνίας κατά μια τάξη μεγέθους.
- Η πανδημία του κορωνοϊού μας υπενθυμίζει ότι έχουμε διαμορφώσει μια οικονομία που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε κρίσεις (όπως τώρα η υγειονομική, χθες η δημοσιονομική, αύριο η κλιματική).
- Η κλιματική κρίση είναι μπροστά μας και αν δεν δράσουμε μέσα στα 10 επόμενα χρόνια, οι επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία θα είναι ακόμα πιο σαρωτικές. Π.χ. έχει εκτιμηθεί ότι στην Ελλάδα η κλιματική κρίση θα προκαλέσει ζημιά 700-750 δις ευρώ μέσα στον αιώνα.
- Τώρα βλέπουμε πόσο εξαρτημένοι είμαστε από μια οικονομία των ορυκτών καυσίμων και των αποβλήτων, οπότε τα θέματα της αποκεντρωμένης και συμμετοχικής παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της κυκλικής οικονομίας είναι ζητήματα επιβίωσης.
- Η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων τόσο σήμερα όσο και κυρίως την επόμενη μέρα θα είναι συνάρτηση της δυνατότητας μείωσης των λειτουργικών δαπανών τους μέσω της βελτίωσης, για παράδειγμα, της ενεργειακής αποτελεσματικότητας και της προώθησης φυσικών συστημάτων κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών. Η βιωσιμότητα (ενεργειακή μετάβαση, μηδενικές εκπομπές κλπ) πρέπει να είναι στόχος και όρος της πολιτικής διάσωσης της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας που θα περιλαμβάνει όχι μόνο διάσωση επιχειρήσεων αλλά και στροφή προς τη βιωσιμότητα.
- Ως κοινωνία και οικονομία πρέπει να ενσωματώσουμε την κλιματική πολιτική αλλά και την προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα σε όλες τις πολιτικές.