Όραμά μας είναι η βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση 100% καθαρής ενέργειας για τις πραγματικές ανάγκες, σε τιμές προσιτές σε όλες/ους, ως ανάχωμα στην κλιματική κρίση και την ενεργειακή φτώχεια, αλλά και ως μόνος δρόμος για ένα βιώσιμο μέλλον.
Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στις στρεβλώσεις που προωθεί σήμερα, ειδικά στη χώρα μας, η διαφημιζόμενη ως «Πράσινη Ανάπτυξη», που εξακολουθεί να κινείται με κοντόφθαλμες και αδιέξοδες λογικές άλλων εποχών, με επανάληψη της λογικής της «ανάπτυξης» χωρίς όρια και χωρίς κανόνες βασισμένη σε μεγάλους επενδυτικούς και κατασκευαστικούς ομίλους, που βλέπουν στην ενέργεια μόνο ένα ακόμη πεδίο κερδοφορίας.
Η πραγματική Πράσινη Μετάβαση εμπεριέχει ως θεμελιώδη συστατικά τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ των λαών και των κοινωνιών που μοιράζονται τις επιπτώσεις της, στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά και ανάμεσα σε μας και τα οικοσυστήματα, τα οποία επηρεάζει και εμπεριέχει ως συστατικά και ως στόχους την εξοικονόμηση και την τοπικότητα, που δεν λαμβάνονται υπόψη στον τρόπο που υλοποιείται σήμερα.
Θεωρούμε ότι η καθαρή ενέργεια αφορά την ίδια την κοινωνία των πολιτών, η οποία πρέπει να είναι ενημερωμένη και να συμβάλλει ουσιαστικά για να γίνει η πράσινη μετάβαση. Για το κόμμα μας είναι θεμελιώδης η επιδίωξη πολιτικής και κοινωνικής υποστήριξης των έργων που την υλοποιούν από την κοινωνία των πολιτών.
Η ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης γίνεται όλο και πιο επείγουσα. Χωρίς να παραγνωρίζουμε τις βαθύτερες αιτίες της, το κρίσιμο στοίχημα είναι, οι πολιτικές της ενεργειακής μετάβασης σε όλα τα επίπεδα να είναι δίκαιες, επαρκείς και αποτελεσματικές, έτσι ώστε:
- να περιορίσουν τουλάχιστον, τις ακραίες κλιματικές και καιρικές μεταβολές
- να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη χωρίς να αφήνουν πίσω καμία και κανέναν,
- να προσφέρουν στη χώρα και στην ΕΕ ενεργειακή αυτοδυναμία.
- να γίνει ο μοχλός για θετικό οικονομικό μετασχηματισμό της χώρας και για την αντιμετώπιση της φτώχειας και των ανισοτήτων (για περαιτέρω διάλογο).
Η κρίση αερίου έχει αποφέρει στις επιχειρήσεις ενέργειας υπέρογκα κέρδη σε βάρος των πολιτών. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση επιμένει στον εγκλωβισμό της χώρας στο αέριο με αδιέξοδη επέκταση των υποδομών και των χρήσεών του, όπως τερματικά υγροποιημένου αερίου (LNG), νέοι αγωγοί μεταφοράς και νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με αέριο. Είμαστε αντίθετοι σε αυτή την κατασπατάληση πόρων και χρόνου: Η κρίση αυτή να είναι το κύκνειο άσμα των συμφερόντων που πλούτισαν σε βάρος των επόμενων γενεών.
Στο πλαίσιο αυτό απορρίπτουμε πλήρως:
- Τα σχέδια για έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε Ήπειρο Ιόνιο και Κρήτη (και μάλιστα και σε ευαίσθητες περιοχές, όπως στην Ελληνική Τάφρο), για τον αγωγό αερίου EastMed, και για τη χρηματοδότηση κατασκευής νέας πυρηνικής μονάδας στο Κοζλοντούι, που θα δεσμεύει την Ελλάδα σε μακροχρόνια απορρόφηση της παραγωγής του. Κανένα από αυτά δεν θα λειτουργήσει πριν το 2030, υποθηκεύουν όμως τις επιλογές της χώρας για πολλές δεκαετίες.
- Κάθε ενεργειακό σχέδιο που συνδέεται με εκτροπές ποταμών, όπως τα φαραωνικά φράγματα στη Μεσοχώρα και τη Συκιά.
- Την καύση απορριμμάτων, για ηλεκτροπαραγωγή και για βιομηχανικές χρήσεις. Αποδεχόμαστε μόνο τη ζύμωση οργανικών απορριμμάτων και αγροτικών υπολειμμάτων, για παραγωγή βιοαερίου.
- Τη διεκδίκηση των συμφερόντων του αερίου να επιδοτούνται οι μονάδες τους από τους καταναλωτές, μέσω θέσπισης «αγοράς διαθέσιμης ισχύος».
- Διατηρούμε τέλος την κατηγορηματική απόρριψη της πυρηνικής ενέργειας, τόσο στην κλασσική της μορφή όσο και ως «πυρηνικά τσέπης».
Απαιτούμε πλήρη μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2040, με στόχο πάνω από 80% ανανεώσιμη ηλεκτροπαραγωγή το 2030 με ταυτόχρονη προστασία της φύσης.
Οι λύσεις είναι μπροστά μας, στο πλαίσιο ενός Εθνικού Σχεδιασμού για την Ενέργεια, που θα καλύπτει όλες τις πηγές καθαρής ενέργειας και όλες τις κλίμακες παραγωγής και κατανάλωσης:
- Απόλυτη προτεραιότητα στην ενεργειακή εξοικονόμηση, με έμφαση σε οικονομία χαμηλών απαιτήσεων σε ενέργεια: παθητικά κτίρια και βιοκλιματική πολεοδομία, νέο μοντέλο μεταφορών και μετακινήσεων, κυκλική οικονομία, στοχευμένη χρήση υδρογόνου 100% από ανανεώσιμες πηγές, έμφαση στην κατανάλωση τοπικών προϊόντων χωρίς το αποτύπωμα μεταφοράς από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
- Παράλληλος συνολικότερος αναπροσανατολισμός της οικονομίας, από την αέναη μεγέθυνση στη βιώσιμη ευημερία για όλες και όλους. Προτεραιότητα και στην τοπική διάσταση της ενέργειας, με έξυπνα τοπικά δίκτυα, ώστε η ενέργεια που καταναλώνει κάθε περιοχή να μην είναι μόνο ήπια και καθαρή, αλλά και να παράγεται κατά το δυνατόν επιτόπια.
- Αλλαγή μοντέλου στις μεταφορές, προχωρώντας και πέρα από τον εξηλεκτρισμό: αξιόπιστες δημόσιες συγκοινωνίες χαμηλό εισιτήριο, βιώσιμες πόλεις φιλικές στο περπάτημα, το ποδήλατο και στην ελαφριά ατομική ηλεκτροκίνηση για μείωση της χρήσης όλων των ΙΧ, αναβάθμιση και επέκταση των Μέσων Σταθερής Τροχιάς σε όλη τη χώρα, αντί επιπλέον αυτοκινητοδρόμων, συνδυασμένες μεταφορές με κορμό τον σιδηρόδρομο, εναλλακτικές λύσεις και οικονομικά εργαλεία απέναντι στην υπερδιόγκωση των αερομεταφορών
- Εξάντληση όλων των περιθωρίων για ήπιες προσαρμοσμένες ΑΠΕ μικρής κλίμακας, με ενθάρρυνση της αυτοπαραγωγής (όπως φωτοβολταϊκά πάνελ σε στέγες και μπαλκόνια) και των ενεργειακών κοινοτήτων, αλλά και επιπλέον πηγών όπως βιομάζα από αγροτικά υπολείμματα, και αγροβολταϊκά, που συνυπάρχουν με καλλιέργειες.
- Στηρίζουμε την έρευνα και πιλοτικές εφαρμογές για νέες τεχνολογίες ΑΠΕ μικρής κλίμακας και περιβαλλοντικά φιλικές σε όλο τον κύκλο ζωής τους.
- Επενδύουμε και σε εκτεταμένη αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας, για ελαχιστοποίηση και κοινωνική αξιοποίηση της απορριπτόμενης καθαρής ενέργειας (που επιβαρύνει και τους καταναλωτές), και για σταθεροποίηση του συστήματος χωρίς επιπλέον μονάδες αερίου. Νέος ρόλος για υπάρχουσες μονάδες της ΔΕΗ, ως κορμός της αποθήκευσης: θερμική αποθήκευση με τηκόμενα άλατα στις νεότερες λιγνιτικές μονάδες, βαρυτική αποθήκευση στα παλιά λιγνιτωρυχεία, αντλησιοταμίευση στα φράγματα όσων ποταμών έχουν παραπάνω από ένα υδροηλεκτρικό.
- Επιμένουμε στη σταδιακή κατάργηση όλων των επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα.
- Για την ανακούφιση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, προωθούμε προγράμματα χρηματοδοτήσεων για μαζικές ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών και κτιρίων, στην ευρύτερη δυνατή κλίμακα και ενεργειακή αυτονομία με χρήση οικιακών ανανεώσιμων πηγών.
Για τη χωροθέτηση των αναγκαίων ΑΠΕ μεγαλύτερης κλίμακας, προωθούμε νέο θεσμικό πλαίσιο που να προστατεύει αποτελεσματικά τη φύση και το κλίμα, με το χαμηλότερο δυνατό οικολογικό κόστος:
- Προωθούμε κατανομή των εθνικών αναγκών και στόχων ανά περιφέρεια, νομό και δήμο, με συγκεκριμένα κριτήρια, με συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στον διάλογο για τη βέλτιστη χωροθέτηση. (για περαιτέρω διάλογο)
- Υποστηρίζουμε τη χωροθέτηση για ΑΠΕ κατά προτεραιότητα σε συγκεκριμένες κατηγορίες περιοχών, με ήδη εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση. Στηρίζουμε τη δημιουργία πλωτών αιολικών με ορθό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και προώθηση οριοθέτησης ΑΟΖ. (για περαιτέρω διάλογο)
- Για τους ορεινούς όγκους αποδεχόμαστε χωροθέτηση μόνο μέχρι το ύψος που είναι απαραίτητο για τους στόχους μετάβασης κάθε περιφέρειας, και δίπλα σε υπάρχοντες δρόμους, ώστε να σταματήσει η πίεση στις κορυφογραμμές και ο κατακερματισμός των οικοσυστημάτων. (για περαιτέρω διάλογο)
- Για τις προστατευόμενες περιοχές, θεωρούμε απαραίτητες ισχυρές διασφαλίσεις, με κλείσιμο των εκκρεμών αιτήσεων και πάγωμα κάθε έργου κατηγορίας Α΄ μέχρι την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Διαχειριστικών Σχεδίων: εγκατάσταση μόνο κατ’ εξαίρεση, σε θέσεις προχωροθετημένες βάσει των Διαχειριστικών Σχεδίων, με προτεραιότητα σε πρωτοβουλίες από τις τοπικές κοινωνίες. (για περαιτέρω διάλογο)
- Στηρίζουμε άλλες μορφές ΑΠΕ στις οποίες η χώρα μας διαθέτει δυναμικό, όπως η γεωθερμία, τα πολύ μικρά υδροηλεκτρικά με αυστηρά όρια στις χωρικές επεμβάσεις στα μικρά ποτάμια και ρέματα, η κυματική ενέργεια. (για περαιτέρω διάλογο).
Έμφαση δίνουμε στην κοινωνική διάσταση της ενεργειακής μετάβασης:
- Θεωρούμε τις βασικές χρήσεις της ενέργειας κοινωνικό αγαθό, όπως είναι η τροφή.
- Προωθούμε την ενεργειακή δημοκρατία: στόχος μας είναι πάνω από 50% των ΑΠΕ να ανήκει σε ενεργειακές κοινότητες, αυτοπαραγωγή, μικρές/μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις. (για περαιτέρω διάλογο)
- Για τους ασθενέστερους, υποστηρίζουμε τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων ανά δήμο, από πολίτες, επιχειρήσεις ή και δήμους που θα καλύπτουν τις ανάγκες των δημοτικών υποδομών και θα διαθέτουν το υπόλοιπο στα ασθενέστερα νοικοκυριά για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών.
- Για τις λιγνιτικές περιφέρειες προωθούμε συγκεκριμένο σχέδιο για συμμετοχική Πράσινη Μετάβαση χωρίς κανένα/καμία πίσω, στηριγμένη στο φυσικό τους πλούτο και τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα σε παραγωγή και αποθήκευση 100% καθαρής ενέργειας. Κρίσιμη είναι και η ολιστική αξιολόγηση των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων, ώστε να επιτευχθούν τα μεγαλύτερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
- Προωθούμε επειγόντως ριζική μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας, με στόχο αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών από αυθαίρετες μονομερείς αυξήσεις τιμών: Χρέωση με βάση τη μέση ημερήσια τιμή της κιλοβατώρας, αντί για το σημερινό σύστημα της οριακής τιμής που εύκολα χειραγωγείται.
- Κατευθύνουμε τα επιπλέον έσοδα της φορολογίας των υπερκερδών των καυσίμων και τα έσοδα από το χρηματιστήριο εκπομπών, για τη χρηματοδότηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας, ενίσχυσης των δημόσιων συγκοινωνιών και των μέσων σταθερής τροχιάς, και υποστήριξης των ενεργειακών κοινοτήτων.
